Nhà thơ Đặng Xuân Xuyến |
CHẤP CHỚI
Có người líu ríu theo chồng
Có người líu ríu theo chồng
Buông lơi lời hát
Bỏ ngày xuân ngăn ngắt
Thúc nhịp trống dồn...
Se sắt buồn
Ơi người “xe chỉ luồn kim”
Ơi người nhớn nhác đi tìm
Đầu ghềnh cuối bãi
Lời xưa có còn mê mải...
Tìm ai...
Kìa ai...
Lừng chừng câu hát
Gió gằn ràn rạt
Trời mưa...
Chấp chới cánh diều.
Làng Đá, 21
tháng 04.2017
ĐẶNG XUÂN
XUYẾN
LỜI BÌNH
CỦA ĐỖ ANH TUYẾN:
Phải nói thẳng Chấp Chới chưa
phải là một bài thơ hay, mà chỉ là một bài thơ khá, trên mức trung bình. Thế
nhưng, tôi lại thích bài thơ này bởi lối viết hiện đại và cái khác lạ về cấu tứ
của bài thơ.
Mới làm thơ được vài năm
nhưng thơ của Đặng Xuân Xuyến đã tạo được nét riêng, thường ngắn gọn, súc tích,
tiết tấu nhanh, tứ thơ mới, khẩu khí mạnh, ngôn ngữ giàu hình ảnh so sánh và dễ
cảm, nhất là ở thể thơ tự do. Thế nhưng ở bài thơ này những nét đặc trưng đó
hầu như đã biến mất, thay vào đó là sự khác lạ, hư hư ảo ảo, khó hiểu.
Ta thử thưởng thức Chấp
Chới như cách vẫn thường cảm thơ.
Khổ thơ thứ
nhất:
Có người líu ríu theo chồng
Buông lơi lời hát
Bỏ ngày xuân ngăn ngắt
Thúc nhịp trống dồn...
Mở đầu khổ thơ, tác giả
bâng quơ kể: “Có
người líu ríu theo chồng”, sang câu 2, câu 3, rồi đến câu 4, vẫn tiếp dòng
tự thán, tự kể, rất bâng quơ... tuy vậy, tác giả cũng vẽ nên một bức tranh đẹp,
với những hình ảnh gợi cảm và giàu nhạc điệu. Hình ảnh người con gái “líu ríu”, “buông lơi lời hát”,
bỏ lại “ngày xuân
ngăn ngắt” vội sớm lấy chồng được phác họa với tiết tấu nhanh, thái độ bâng
quơ, và sự không rõ ràng về đại từ nhân xưng khiến người đọc tuy “cảm” được thơ
nhưng không hiểu được cấu tứ thơ nên chưa thật sự “khoái”, chưa thật sự “thích”.
Sang khổ thứ 2:
Se sắt buồn
Ơi người “xe chỉ luồn kim”
Ơi người nhớn nhác đi tìm
Đầu ghềnh cuối bãi
Lời xưa có còn mê mải...
Vẫn là những lời bâng
quơ, tự thán, tự kể về mối tình trai gái, không đẩy cảm xúc thành cao trào, cứ
hờ hững, trôi xuôi mà cũng chẳng mấy ăn nhập với tâm trạng ở khổ thơ đầu. Tiết
tấu thơ chậm, dàn trải, không rõ đại từ nhân xưng, dẫu khiến tâm trạng người
đọc bảng lảng, buồn mang mác đấy nhưng vẫn “không khoái”, “không thích” vì khó
“bắt” tứ thơ.
Sang khổ 3, khổ kết của
bài:
Tìm ai...
Kìa ai...
Lừng chừng câu hát
Gió gằn ràn rạt
Trời mưa...
Chấp chới cánh diều.
Nhịp thơ trầm, lắng, cảm
xúc dâng trào, được đẩy lên với sự thúc giục, thảng thốt, của nghẹn ngào nước
mắt, của “chấp chới
cánh diều” giữa “trời
mưa” nặng hạt, “gió gằn”... nhưng
người đọc vẫn khó “nắm” được tứ thơ dù khổ 3 có cái kết như một triết lý sống,
như một mệnh đề để kết thúc bài thơ như vẫn thường thấy. Đến đây, dù đã đọc
xong bài thơ, vẫn thấy mơ hồ, vẫn chưa thể nhận rõ ra “ai” với “ai” và tác giả
“gửi gắm” những gì ở bài thơ này. Vì thế, bài thơ tạo cảm giác hư hư ảo ảo,
lâng lâng, khó hiểu.
Mới đọc, dễ có
cảm giác Chấp Chới như được ghép thành từ 3 bài thơ, với 3 cách nhìn ở 3 tâm trạng
khác nhau, không có sự liên kết hoặc sự liên kết lỏng lẻo vì khó “bắt” được tứ
thơ. Người không tinh sẽ bảo bài thơ bị tản vì tứ thơ bảng lảng như sương mù,
không (có) rõ, thậm chí nếu khó tính còn hạ bút phê là thơ viết vội, không có
tứ, nhưng thực ra bài thơ này viết theo lối mới, hiện đại: dùng tâm trạng và
nhạc điệu để vẽ lên tứ thơ (tứ kín) nên tứ tập trung vào từng khổ thơ, tứ chỉ
để phục vụ cái tâm trạng của nhà thơ, của người đàn ông đang đau khổ trước sự
đổ vỡ của tình yêu đôi lứa. Đây là cách viết táo bạo, hơi liều, bởi nếu viết
không khéo sẽ dễ bị “cảm” là viết ẩu, viết không tới. Là cây bút mới (về thơ),
không nên dại dột thử sức như thế này, cho dù như anh tâm sự trên trang
facebook là “mượn thơ
chỉ để giãi bày tâm sự”.
Tóm lại, Chấp Chới là bài thơ có tâm trạng, có
hình tượng, có nhạc điệu, chuyển cấu tứ rất nhanh nhưng đọc Chấp Chới phải thật
tĩnh tâm, nhắm mắt để thả hồn theo ý thơ, nương theo mạch thơ thì mới cảm được
hồn thơ. Nếu đọc Chấp
Chới theo lối truyền thống, có vào đề, đến nội dung, rồi kết thúc như xưa
nay thì khó “cảm” được bài thơ này.
Vài lời cảm nhận cá nhân
khi đọc bài thơ Chấp Chới,
có gì bất cập mong được bạn đọc, nhất là các nhà thơ, nhà phê bình văn học
chiếu cố, đại xá cho kẻ hậu sinh “múa rìu qua
mắt thợ”.
Thanh Nê, chiều 26 tháng
04.2017
ĐỖ ANH TUYẾN
Địa chỉ: Khu
Cộng Hòa, thị trấn Thanh Nê, huyện Kiến Xương, tỉnh
Thái Bình.
Email:
dovantuyenbk@yahoo.com.vn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét