Đọc
Văn nghệ Công an số ra ngày 15 tháng 6 năm 2017 tôi bắt gặp bài thơ “Chia” của
nhạc sĩ, nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo:
Chia cho
em một đời tôi
Một cay đắng, một niềm vui, một buồn
Tôi còn
cái xác không hồn
Cái chai không rượu tôi còn vỏ chai
Chia cho
em một đời say
Một cây xi với một cây bồ đề
Tôi còn
đâu nữa đam mê
Trời chang chang nắng tôi về héo khô
Chia cho
em một đời thơ
Một lênh đênh, một dại khờ, một tôi
Chỉ
còn cỏ mọc bên trời
Một bông hoa nhỏ lặng rơi mưa dầm
Chia,
nghĩa đen là tên gọi một trong bốn phép tính cộng, trừ, nhân, chia. Còn nghĩa mở
rộng, nghĩa lên tưởng là chia sẻ, là cho đi cũng như cộng là them vào, nhân là
nhân lên, trừ là bớt sén đi vậy.
Thông
thường trong cuộc sống, người ta thường chỉ mong muốn mọi sự như ý, được them vào,
được nhân lên, chứ ít ai muốn phải trừ đi, ngoại trừ là trừ ma quái, trừ bệnh tật
“Bách bệnh tiêu tansvanj bệnh tiêu trừ”.
Trong
ca dao, thơ ca phương ngôn tục ngữ, hoặc lời nói cửa miệng đã nói lên điều đó.
Chẳng hạn đi buôn thì mong “Một vốn bốn lời”, vợ chồng mong “Bách niên giai lão”.
Tú Xương chúc sự giàu là “Trăm ngàn vạn mớ để vào đâu” (không để đâu cho hết),
chúc con là “Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn” cũng đều là ý nghĩa số cộng và số
nhân cả. Thảng hoặc trong thơ ca, mở đầu là nhà thơ cách mạng Tố Hữu:
…
Trái tim anh đó
Rất
chân thật chia ba phần tươi đỏ
Anh dành
riêng cho Đảng phần nhiều
Phần
cho thơ và phần để em yêu
Tưởng
như nhà thơ không dành riêng cho mình gì cả. Nhưng suy cho cùng thì dành cho
thơ cũng là dành cho niềm đam mê của mình và dành cho em, lại là em yêu nữa
cũng là dành cho cuộc sống tình cảm của mình đấy thôi.
Xuân Diệu
có câu:
“Cho
rất nhiều nhưng nhận chẳng bao nhiêu”
Thì vừa
là sự tự hào về phóng khoáng, hào phóng nhưng vẫn còn sự tiếc nuối.
Bài thơ
“Chia” của Nguyễn Trọng Tạo thì khác hẳn với thói đời “Một mình thì giàu, chia
nhau thì khó”. Ông muốn chia đi tất cả, chia một đời tôi, một đời say, một đời
thơ của ông cho “em” chứ em ở đây không chỉ riêng một ai và cho tất cả mọi người
ở lớp dưới, lớp đáng được chia se.
Chia cho
em một đời tôi
Đời
là gì? Đạo Phật nói đời là bể khổ. Đời là nhiều niềm vui và cũng đầy nỗi buồn.
Cả ba : Bể khổ (cay đắng), niềm vui và nỗi buồn đều muốn chia ra, cho đi. Cho đến
hết mình. Chia đến mức mà không còn gì cả như cái xác không hồn, cái chai không
rượu, nhưng vẫn còn vỏ chai, vẫn hy vọng lại có dịp rót rượu đầy chai để lại
cho đi, lại rót cho đời đến giọt rượu cuối cùng lại trở về cái chai không rượu.
Chia cho
em một đời say
Một cây xi với một cây bồ đề
Cây xi
là loại cây dễ trồng, sống dai dẳng, tượng trưng cho lòng xi mê (tham sân si) cứ
bám vào muốn dứt ra không được. Còn cây bồ đề tượng trưng cho long từ bi hỷ xả
của đạo Phật mà tâm ta cần tu luyện. Vô tư đến mức không còn xi mê, đam mê, tâm
hồn như bông hoa héo khô giữa trời chang chang nắng.
Tôi còn
đâu nữa đam mê
Trời chang chang nắng tôi về héo khô
Bốn
câu cuối bài thơ, tác giả còn muốn chia cả một đời thơ, một đam mê vinh quang
và cay đắng, một lênh đênh, chìm nổi, dại khờ từng trải của đời thơ của mình
cho thiên hạ.
Sau khi
đã chia sẻ mọi nỗi niềm cay đắng xa xôi của người thơ, khi đã vắt kiệt mình cho
thi ca và tình yêu, khi cuộc đời khép lại trong hình ảnh một bông hoa nhỏ nhoi
vừa lặng thầm rồi đâu đó trong đêm đông mưa dầm gió bấc.
Chỉ
còn cỏ mọc bên trời
Một bông hoa nhỏ lặng rơi mưa dầm…
“Chia” chỉ vẻn vẹn có 12 câu thơ lục bát tài
hoa, nhạc sĩ, nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo đã nói lên được một nhân sinh quan đa
đoan vị tha đến hết mình, lấy chia sẻ, lấy cho đi làm niềm vui và điều hạnh
phúc. Ý nghĩa tinh tế, hàm súc “Ý tại ngôn ngoại” của bài thơ là ở chỗ đó.
Lê Văn Hy
Lê Xá, thị trấn Mỹ Lộc, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định
ĐT: 01244410749
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét