THÁNG TÁM
Nhà thơ TRÚC
THANH
Tháng tám có
hẹn đâu. Tự thu về chứ bộ
Giọt nắng ngang
tàng làm khổ lá trên cây
Năm tháng mòn
vơi cho cái tuổi thêm đầy
Tài sản của ta là tấm
thân gầy mang nỗi đau tròn trịa
Thu lãng mạn gì
đâu? Tại hàng cây ru khúc sầu thấm thía
Kỷ niệm quật mồ
lao trở về mai mỉa tiếng thời gian
Tình thu cướp
nỗi nhớ trong ta chỉ để lại chiếc lá vàng
Ta bảo với hàng
cây. Thôi bỏ đi! Thở than gì cho mệt
Người Thi Sĩ
rầu rầu với vần thơ bê bết
Tranh thủ đứng
lên nhặt tình Thu xâu kết tặng cho đời
Mùa Thu ơi!
Ta cạn lời xin
lỗi
Chầm chậm bước
đi, cảm nhận nỗi đau như một người nhàn rỗi
Ai biết cuộc
đời còn bao lần nông nổi phía ta đi
Cũng muốn được
như ai, đứng nhìn thu từ phía kẻ nhu mì
Nhặt lá vàng
rơi lấp dư âm những gì trong quá khứ
Lối thu xưa
chẳng níu chân người khách lữ
Tim mệt nhoài
sao giữ nổi tình ai
Ta bước giữa
đời, gánh thơ sầu mòn nhói cả đôi vai
Trả nợ yêu
đương ngày qua ngày gục đầu lên số phận
Tháng tám về
đây, ta đứng lại nhìn Thu như chú nai vàng ngơ ngẩn
Trúc
Thanh
LỜI BÌNH:
 |
| Nhà thơ Phạm Ngọc Thái |
“Tháng tám” là bài thơ mùa thu ôm bọc nhiều tâm
cảm của một cô thôn nữ về cuộc sống, đường đời – Đó chính là những mảnh tình vỡ
vụn, đan xen trong suốt bài theo lối thu đi. Ta hãy đọc đoạn thơ mở đầu:
Tháng
tám có hẹn đâu. Tự thu về chứ bộ
Giọt nắng ngang tàng làm khổ lá trên cây
Năm tháng mòn vơi cho cái tuổi thêm đầy
Tài sản của ta là tấm thân gầy mang nỗi
đau tròn trịa
Thoạt vào thơ thấy cái giọng ngọt ngào
đáng yêu, thật nữ nhi: Tháng tám có hẹn đâu. Tự thu về chứ bộ /- Cách giới thiệu mùa thu rất
khéo. Đoạn thơ tả cảnh nhưng in cả khoảng không gian, hình bóng người trong đó.
Ý nói: Năm tháng mang mùa thu đi qua, tuổi xuân ngày một mòn phai - Giờ em chỉ
còn lại một tấm thân khô héo? Phải, Trúc Thanh nói thế! Nhưng đọc thơ ta lại cảm
nhận tình thu và người nhi nữ trong ấy, không khô héo chút nào. Mùa thu êm ái
và bóng dáng em trước mắt ta cũng rất nên thơ! Mùa thu chính là một nhân chứng
cho sự mất mát, xa xót của đời em - vì thế thu “rớm lệ”.
Tôi bình sang đoạn hai:
Thu
lãng mạn gì đâu? Tại hàng cây ru khúc sầu thấm thía
Kỷ niệm quật mồ lao trở về mai mỉa tiếng
thời gian
Em nói “thu” không lãng mạn ư? Không
phải vậy, nếu tâm hồn nàng thi sĩ không lãng mạn cùng thu, thì sao lại nghe
được cả tiếng của hàng cây kia đang ru “khúc sầu thấm thía…”? Trúc Thanh
đã đi sâu vào “khai quật mồ lao” về những kỉ niệm đau của đời mình. Đó
là những kí ức tình yêu và cuộc sống, mà thu để lại trong em một chuỗi buồn “mai
mỉa tiếng thời gian”. Ngôn ngữ thơ mang tính dân gian gần gũi, nhưng thần
sắc thi ca vẫn thật mới mẻ. Tình thơ tinh tế, thân thương… ta thêm thấy yêu thu
và yêu em.
Từ biểu tượng được khắc họa của câu thơ
dưới: Kỷ niệm quật mồ lao trở về mai mỉa tiếng thời gian / - Trở lại với
hình ảnh câu trên, mà em từng chất vấn: Thu lãng mạn gì đâu?... /-
Bởi em yêu thu nhưng thu qua đi, chỉ để lại cho cuộc đời em toàn những nỗi “sầu
thấm thía” - tựa như lưỡi dao trích vào trái tim em chảy máu. Đọc sâu
trong thơ, ta sẽ cảm nhận được sự khắc khoải của người thôn nữ, mà hỏi rằng:
“Tháng tám” về với em, sao lại xa xót đến thế ư?
ngôn từ diễn
đạt tình thực mà hình ảnh thì ảo – Phải chăng như Chế Lan Viên từng định nghĩa
về thi ca:
Bên kia bờ hư ảo – bờ thơ
(trích Di cảo)
Suốt dọc bài Tháng Tám này của Trúc
Thanh đều diễn theo một bản sắc thơ như vậy. Ta đi tiếp vào hai câu sau của
đoạn:
Tình thu cướp nỗi nhớ trong ta chỉ để lại chiếc lá vàng
Ta bảo với hàng cây. Thôi bỏ đi! Thở than
gì cho mệt
Thu đến thì lá vàng rơi, đó là mùa thu
của thiên nhiên theo qui luật đất trời – Nhưng hình ảnh “chiếc lá vàng”
ở đây lại để nói về sự úa héo của tuổi xuân em, đã trôi theo cái mùa thu đau
đang rơi rụng. Em muốn quên, muốn rũ bỏ tất cả những quá khứ buồn bã ấy, chỉ
nghĩ về một ngày mai tươi đẹp hơn? nên mới khuyên nhủ các hàng cây rằng: Thôi
quên đi! “Bỏ đi, thở than gì cho mệt” – Nhưng khổ nỗi, mùa thu ấy không
chịu nghe lời em nói, kí ức đau không để cho em có những giây phút thảnh thơi.
Dĩ vãng cứ theo thu về làm cho lòng em khắc khoải, khoáy mãi vết thương tình
của trái tim em. Với một tâm hồn đa cảm, Trúc Thanh dồn nén vào những trang
thơ:
Người
Thi Sĩ rầu rầu với vần thơ bê bết
Tranh thủ đứng lên nhặt tình Thu xâu kết
tặng cho đời
Mùa Thu ơi!
Ta cạn lời xin lỗi
Em có nỗi gì đâu! Nguyễn Du từng viết trong
Kiều:
Người
buồn cảnh có vui đâu bao giờ
Em buồn đến thế thì làm sao có mùa thu chan
chứa niềm vui? Tuy vậy, Trúc Thanh đã sáng tác được một bài thơ mùa thu có sầu
thương song rất đẹp! Tiếng thơ em thầm thì ru ta vào trong sự sâu thẳm của đất
trời và nỗi người. Em có than, nhưng tiếng than ấy lại bay ra từ trong cõi mộng…
làm cho thu càng thêm thấm thía. Em nói: Người Thi Sĩ rầu rầu với vần thơ bê
bết /- Vậy mà đọc thơ em chẳng bê bết tí nào. Ngôn ngữ thi ca còn lấp lánh
màu hoa mỹ.
Trúc Thanh đã “xâu kết tặng cho đời”
một bài thơ mùa thu với cảm xúc thật thăng hoa, khôn xiết tình đời. Sau những
dòng thơ chảy tràn ra theo kí ức, nàng thi sĩ mới:
Chầm
chậm bước đi, cảm nhận nỗi đau như một người nhàn rỗi
Ai biết cuộc đời còn bao lần nông nổi phía
ta đi
Ý nói rằng: nỗi đau cứ gậm nhấm, ăn mòn
trong trái tim và cuộc sống - Em không khỏi hết bàng hoàng khi nghĩ về
ngày mai, sự buồn tủi của thu qua sẽ còn đến trong các mùa thu sau? Bởi vậy,
lòng em khao khát:
Cũng
muốn được như ai, đứng nhìn thu từ phía kẻ nhu mì
Nhặt lá vàng rơi lấp dư âm những gì trong
quá khứ
Hình ảnh “nhặt lá vàng rơi” để
lấp những dư âm buồn quá khứ, là biểu tượng đẹp. Nó diễn tả nỗi lòng sâu lắng
và khát vọng sống trong em!
Trước khi bình vào đoạn cuối, tôi nói
qua đôi nét xung quanh thân thế Trúc Thanh: Em sinh ra ở một miền quê sông
nước. Từ nhỏ, mười ba tuổi đã thích làm thơ. Một cô gái luôn cầu thị, ham đọc
tất cả những loại sách báo văn học nào mà em có được. có lẽ vì thế nên thơ Trúc
Thanh rất giàu vốn ngôn từ, hình tượng phong phú. Nó vừa mang tính dân gian lại
ánh chất mỹ học trong câu chữ. Dòng thi ca Trúc Thanh đọc lên thấy đẹp và dễ
yêu. Thơ bình dị mà không kém sự mới lạ - “Tháng tám” cũng là một trong số
những bài đó! Tôi không biết mấy về cuộc đời em? Không hiểu trình độ văn hóa
của em đến cung bậc nào? Song đọc thơ thì cảm nhận, đó là trí tuệ của một nữ sĩ
như đã từng kinh qua một trường hoặc khóa đào tạo sáng tác văn học có đẳng cấp
nào đó !? rất bài bản và nghệ thuật. Được biết hiện nay Trúc Thanh đang sinh
sống bằng nghề kinh doanh nhỏ tại quê nhà ở tỉnh Tiền Giang - Nghĩa là, em đã
phải sớm vật lộn trên đường đời để mưu sinh. Tất cả sự thăng trầm, mất mát và
hạnh phúc trong tình yêu và cuộc sống đều được dội vào trong thơ. Trúc Thanh
mang dòng thơ tình buồn, nhưng chứa chất niềm yêu thương.
Năm vừa qua Nàng cho ra mắt tập thơ “Tình yêu
và nỗi nhớ” với hơn một trăm bài, tại NXB Thanh niên 2017. Tập sách đầu đời đã
được đông đảo bạn đọc gần xa vẫn hằng ái mộ thơ em đón nhận. Ta hãy nghe những
lời em tâm tình:
“ Có ai đó đã nói với tôi
rằng: Sự cô đơn khủng khiếp nhất là cô đơn trong chính ngôi nhà của
họ, bên cạnh người thân của họ, có lẽ tôi đã nhiều lần cảm nghĩ như vậy.
Ai cũng có những suy tư, những trăn trở, nhiều khi họ tìm cho mình một
người để tâm sự, đơn giản họ chỉ muốn được ai đó thấu hiểu họ, sẻ
chia và cảm thông cùng họ. Mỗi người đều có một cách để bày giãi tâm
tư của mình, còn tôi thì những suy tư ấy được để vào một ngăn thật kín
đáo trong tâm hồn… Tôi đã mở những ngăn kín của tâm hồn bằng
những vần thơ và vô cùng hạnh phúc vì được trải lòng mình… nhiều lúc thấy như con tim đang
dần hấp hối bỗng lại hồi sinh. Tôi thả hồn mình bay bổng, lả lướt,
trôi nổi, bồng bềnh trên những dòng thơ… người bạn tri kỷ của tôi. Ở đó, tôi có thể nói hết tâm sự của mình
mà không sợ phiền ai cả…”.
(trích
tự sự của Trúc Thanh – Tác giả Tập “Tình yêu & nỗi nhớ”)
Thơ đối với em gần gũi và thân thiết vậy.
Ta hãy nghe thêm lời của một nữ tác giả, bình về tác phẩm đầu tay ấy của em:
“…Nếu biển tình là khoảng
trống mênh mông
Em sẽ vẽ mây hồng trên sóng bạc
Nếu cuộc sống quanh ta toàn sa mạc
Em sẽ trồng lên cát những vần thơ
Chỉ với 4 câu thơ lãng mạn đã thấy bức tranh
sinh động về cuộc sống, tư duy và tâm hồn tác giả thật dồi dào cảm xúc, cũng
đầy nghị lực và khát vọng - nhà thơ Trúc Thanh…
Thơ của chị đa dạng về thể loại, đề cập
nhiều lĩnh vực được đúc kết từ cuộc sống xã hội, đời thường cũng như từ tâm
thức góp lại viết thành thơ… Trúc Thanh là ai? “Tình yêu & nỗi nhớ” - Có
lẽ, đây là dấu ấn và bước ngoặt lớn trong cuộc đời người thi nữ trẻ quê miền
sông nước Tiền Giang.
… Nội dung sâu sắc, truyền cảm, vốn từ phong
phú, sử dụng linh hoạt minh chứng cho sự tìm tòi không ngừng. Thơ mang tính
nghệ thuật, nhân văn cao, sử dụng và tận dụng triệt để mọi khía cạnh cuộc sống và
góc khuất trong tâm hồn… Mỗi bài thơ là một câu chuyện mà ở đó biểu lộ cả nghĩa
đen và bóng, tượng thanh… tượng hình… có pha tính triết học, nên thơ chị
luôn để lại trong người đọc sự đồng cảm, ấn tượng khó phai.
…Khi
hạnh phúc chênh vênh bờ gãy đổ
Hỏi cuộc đời duyên số phũ phàng sao?
Ngó vào tim nghìn gai nhọn cấu cào
Nhìn phía trước nỗi đau chờ xâu xé
(Lời của tim em)
… Chị cho rằng: "Duyên của trời, phận số
của gió mây" - Một ý nghĩ tích cực, tự tạo cho mình niềm an ủi động viên.
Đêm đêm nước mắt dầm khăn. Với chị, đêm
cũng trở thành bạn tri kỉ, người bạn vô hình, sẵn sàng tiếp nhận và lưu giữ những
tâm tư thầm kín để bày tỏ nỗi lòng:
Đêm
ôm hết tình ta và ảo mộng
Những khi buồn đêm bỗng hóa nàng tiên
Lặng im nghe...nghe hết những ưu phiền
Ôm ấp nỗi niềm riêng còn nặng trĩu
Lòng ta đó chỉ màn đêm mới hiểu
Ban phép mầu xoa dịu những suy tư
Nụ cười đêm sao chan chứa hiền từ
Lòng đêm rộng, ví như lòng của mẹ
Khi tâm sự không còn ai chia sẻ
Ta trở về thỏ thẻ với đêm đen.....
(Lòng
đêm)
Thật nhân hóa - Cái hay nữa trong thơ
chị là ở chỗ, mỗi bài thơ vừa là nỗi lòng, vừa là chuyện kể mang tính nhân văn
sâu sắc, vừa cảnh tỉnh những người con gái sẽ, đang và đã làm dâu. Em thật sự
cảm động và chạnh lòng khi đọc bài thơ này:
Con
thèm được trở về thời tấm bé
Giọng ru buồn đưa nhẹ giấc mơ trưa
Ba chiều con làm chong chóng tàu dừa
Ôm con chạy sợ mưa chiều ướt tóc…
Con sẽ thả hồn thơ trải dài trên quê mình
nhé mẹ...
Từ cái bến sông con nước êm đềm vỗ nhẹ chiếc xuồng câu
Đến những âm thanh giao hưởng của các "bạn" nhái bầu
Và khúc ca dao mà thuở còn thơ con gãi đầu suy nghĩ
Từ cái bến sông con nước êm đềm vỗ nhẹ chiếc xuồng câu
Đến những âm thanh giao hưởng của các "bạn" nhái bầu
Và khúc ca dao mà thuở còn thơ con gãi đầu suy nghĩ
Thế đó, dù không thể nhưng vẫn ước ao
và khát vọng, trở về tuổi thơ để được bao bọc bởi vòng tay ấm của ba và mẹ…
Thời gian cứ dần trôi như dòng sông không ngừng chảy, đời người cũng vậy…
Cám ơn chị đã cho bạn đọc những bản tự tình
thật hay và xúc động.”.
(trích
bài bình của Trần Châu về “Tình yêu & nỗi nhớ”)
Độc giả nào muốn thưởng lãm thơ và giao
tiếp với nữ thi sĩ Trúc Thanh, thì mở qua facebook sau:
Thơ Trúc Thanh đã được giới thiệu nhiều trên
báo, nhất là báo Áo Trắng và Tạp chí Văn nghệ Tiền Giang, em thường xuyên có
bài đăng ở đó. Tiếng tăm về thơ hay Trúc Thanh cũng lan khá rộng, ra tận thủ đô
- Hồi tháng 8/2018 vừa qua, báo Người Hà Nội đã giới thiệu một chùm thơ và chân
dung tác giả Trúc Thanh. Thơ em còn được một số nhạc sĩ như Giao Tiên, Hà Phương
và vài nhạc sĩ nữa phổ nhạc thành bài hát. Có thể nói: trên lĩnh vực thi ca,
Trúc Thanh đã gặt hái được sự thành công không nhỏ khi tuổi đời còn rất trẻ.
Giờ tôi xin trở lại với bài “Tháng
tám”, bình tiếp vào đoạn thơ cuối cùng:
Lối
thu xưa chẳng níu chân người khách lữ
Tim mệt nhoài sao giữ nổi tình ai
Ta bước giữa đời, gánh thơ sầu mòn nhói cả
đôi vai
Trả nợ yêu đương ngày qua ngày gục đầu lên
số phận
Em nói “thu xưa” chẳng còn níu nổi chân
em nữa ư? Nếu em không còn hoài niệm, vương vẫn về thu… thì sao “người khách
lữ” Trúc Thanh lại có thể viết được một bài thơ mùa thu dẫu buồn nhưng đẹp như
ni !? Dù rằng bước giữa đời, thơ em vẫn còn phải gánh nặng cả một khối tình
sầu. Em than:
Trả nợ yêu đương ngày qua ngày gục đầu lên
số phận
Nữ sĩ Đoàn Thị Điểm cũng từng than
trong “Chinh phụ ngâm” rằng:
Thưở
trời đất nổi cơn gió bụi,
Khách
má hồng nhiều nỗi truân chuyên
Thôi thì… âu rằng, đó là kiếp số do con
tạo hóa xoay vần trớ trêu? Nhưng không phải chỉ mình em buồn, thu cũng buồn cùng
em đó nghe! Đọc thơ buồn của em, lại thêm thấy thương người?
Tóm lại, đoạn thơ cuối đã tóm bắt nỗi
tình thu và người trong cả bài, để rồi tác giả hạ một câu kết… tuyệt bút:
Tháng tám về đây,
ta đứng lại nhìn Thu như chú nai vàng ngơ ngẩn
Ôi,
em còn yêu thu đến thế cơ mà? Dẫu ôm một khối buồn mà tâm hồn Trúc Thanh, vẫn
như “con nai vàng ngơ ngẩn”, lạc trong một rừng thu đầy mộng của cố thi
nhân Lưu Trọng Lư. Câu thơ ảo, đẹp và ẩn chứa nỗi lòng.
“Tháng tám” là một bài tình thu hay và
lạ!
Phạm Ngọc Thái, một nhà thơ trong đương
đại thuộc hàng bậc cha anh… cũng xin ngả mũ chào em – Nàng thi sĩ Trúc Thanh!
Hà Nội, cuối thu 2018
PHẠM
NGỌC THÁI
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét