CHÚ TÔI : ÔNG TRẦN QUỐC SỬ / Trần Mỹ Giống

 

Ông Trần Quốc Sử

              

          Quê tôi là làng Trà Lũ Trung nay là xã Xuân Trung, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Ông ngoại tôi mất khi tôi chưa ra đời. Sau khi ông ngoại mất, hai bà tôi bỏ con cái ra đi kiếm sống. Bà cả tái giá ở làng bên. Bà hai bỏ về quê (Thư Trì – Thái Bình)... Mẹ tôi có ba chị em gái đều còn nhỏ tuổi. Mẹ tôi do bà cả sinh ra, hai dì tôi là bà hai sinh. Ba chị em mẹ tôi được người chú ruột nuôi dưỡng. Song ông chú lại quá nghèo nên phải để dì út tôi đi tu, nương nhờ nhà chùa. Sau ngày hòa bình lập lại, dì bỏ chùa về lấy chồng cùng làng là ông Trần Quốc Sử.

          Ông Trần Quốc Sử từng đi lính Cụ Hồ, là lính Đại đoàn 308 và Trung đoàn Thủ đô, tham gia chiến dịch Điện Biên phủ, rồi chuyển ngành về nhà máy hỏa xa Gia Lâm. Dì tôi theo chồng về Gia Lâm sinh sống. Khi chú rể tôi nghỉ hưu, cả nhà lại về quê làm ruộng. Theo tiếng gọi của Đảng, dì chú tôi kéo cả nhà đi phát triển kinh tế vùng biển Trí Thiện (nay là xã Giao Thiện, huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định) cho đến hiện nay. Con cái dì chú tôi đều trưởng thành và làm ăn phát đạt. Nhiều năm chú tôi làm trưởng ban văn hóa xã. Ông có năng khiếu văn nghệ và rất hay làm ca dao, thơ... Do không được đào tạo, không có bằng cấp học vị gì nên ông làm thơ tự phát, theo kiểu thơ kể việc, thơ nói tình cảm. Nhà văn nhà thơ thường gọi thơ như của chú tôi là vè, là văn vần, là thơ... nhân dân. Phớt lờ những điều đó, chú tôi say mê làm thơ và trình diễn thơ mọi lúc, mọi nơi theo yêu cầu của người nghe. Một đám cưới, một đám tang, một ngôi chùa được khánh thành, một người bạn mừng thọ, một hội nghị, một sự kiện... chú tôi đều có thơ chia buồn, góp vui hay chúc mừng tùy theo hoàn cảnh.

          Nhà thơ Trần Hùng Thắng – em mẹ tôi, là một nhà thơ bác học. Ông tốt nghiệp Đại học Bách khoa Hà Nội cách đây hơn bốn chục năm. Bạn ông nhiều người làm lớn như ông Đặng Hùng Võ. Ông cậu đã có cả trăm bài thơ được đăng báo, tạp chí và tuyển in trong nhiều sách. Nay đã ngoài bảy chục tuổi, ông vẫn say mê sáng tác, sinh hoạt trong nhiều câu lạc bộ thơ. Vậy nhưng nhuận bút không đủ cho ông trà nước với bạn bè. Mà năm thì mười họa mới có nhuận bút.

          Còn ông chú rể tôi chỉ làm vè, làm văn vần mà rất nhiều bà con biết tên tuổi ông, còn thuộc thơ ông nữa, lại tín nhiệm thơ ông. Ông không bao giờ đòi “nhuận bút”, nhưng các gia chủ, các nhà chùa được ông đọc thơ chúc mừng thì thường phong bao cho ông, mà phong bao lại gấp năm gấp bảy lần nhuận bút của ông cậu tôi.

          Trong tình hình thơ không được mấy ai quan tâm như hiện nay, vè của ông chú rể tôi lại được bà con thích thú thật cũng là điều lạ. Dù là vè, là thơ Bút Tre mà đi được vào sinh hoạt tinh thần của nhân dân cũng là có ích, đáng quý rồi. Như thế chả hơn là thơ của các nhà thơ, lều thơ, chòi thơ ở nhiều câu lạc bộ, hội này hội nọ, hàng năm tốn bao tiền của xuất bản hàng nghìn, hàng vạn tập thơ mà trong số đó không ít chỉ để cho tác giả tự khen, tự sướng mà chả có ma nào thèm đọc.

          Nhân chú rể tôi sang tuổi 82 và 57 tuổi Đảng, xin chép lại một số bài thơ của ông làm kỷ niệm.

              GIỖ TỔ ĐẦU XUÂN

          Xuân sang hoa đỏ nhị vàng

Mười hai giỗ Tổ họ hàng đông vui

          Hân hoan xin có đôi lời

Kính chúc trong họ người người an khang

          Thưa trong họ:

          Bao năm vấn Tổ tầm Tông

Chín nhăm tìm được Tổ ông Tổ bà

          Thật là đại phúc họ ta

Chính thức quê nhà là xứ Kính Danh

          Theo lời truyền khẩu Tổ mình

Cháu con tìm đến Kính Danh quê nhà

          Đó là tông tích quê ta

Chính nơi an nghỉ ông bà tổ tiên

          Báu vật kỷ niệm thiêng liêng

Tổ dựng thánh giá ở trên mộ này

          Tam hợp vôi cát đã xây

Cốt bằng tre hóa đến nay vẫn còn

          Trải bao tuế nguyệt không mòn

Hoa văn đường nét vẫn còn y nguyên

          Phúc thay con cháu thảo hiền

Tìm ra tông tích Tổ tiên Đô Ngàn

          Một thời cụ đã làm quan

Được vua ban thưởng kiệu vàng về quê

          Cháu con cụ rất đề huề

Chuyển về Giao Lạc làm nghề canh nông

          Thế rồi cụ bỏ Đại Đồng

Cụ tòng ông Bách một lòng về đây

          Các cụ ở dải đất này

Mở mang đồng ruộng từ ngày xa xưa

          Sa Châu đã lập thành bia

Ghi tên các cụ thiên thu vẫn còn

          Đến nay thế hệ cháu con

Tổ chức cúng giỗ vẹn tròn hiếu trung

          Thật là phấn khởi vô cùng

Cháu chắt họp mặt vui chung một nhà

          Thật là đại phúc họ ta

Cháu chắt họ nhà mạnh khỏe an khang

       

        HỒI TƯỞNG

          Người người vui đón xuân sang

Đầu xuân Tân Mão lại càng mừng vui

          Xuân nay tám chục tuổi rồi

Bồi hồi nhớ lại một thời tuổi xuân

          Nghe lời non nước tòng quân

Vượt bao nguy hiểm khó khăn quản gì

          Sẵn sàng có lệnh là đi

Mọi nơi mọi lúc những khi Đảng cần

          Được vào quân đội nhân dân

Tích cực góp phần giải phóng quê hương

          Đánh Pháp ở các chiến trường

Đồng bằng giải phóng lên đường Điện Biên

          Trải qua năm sáu ngày đêm

Quyết chiến quyết thắng ghi trên sử vàng

          Hàng vạn quân giặc ra hàng

Điện Biên đại thắng tiếng vang hoàn cầu

          Hoàn thành nhiệm vụ về sau

Chuyển về nhà máy sửa tàu hỏa xa

          Sáu năm trở lại quê nhà

Chuyển cư Giao Thiện thật là mừng vui

          Tham gia công tác lâu rồi

Văn hóa, mặt trận, hội người cao niên

          Gia đình hạnh phúc ấm êm

Ba trai ba gái dịu hiền nết na

          Ba dâu ba rể hiền hòa

Cháu nội cháu ngoại ríu ra vui cười

          Cháu trai có bảy đứa rồi

Cháu gái năm người học tập chăm ngoan

          Ông bà mạnh khỏe song toàn

Gia đình đông đủ lại càng yên vui

          Xuân nay ông có đôi lời

Chúc cho con cháu mọi người an khang

          Năm mới mạnh khỏe an toàn

Học tập công tác vẻ vang sáng ngời

          Luôn luôn phấn đấu vui tươi

Vạn sự như ý lộc trời ban cho

          Gia đình hạnh phúc ấm no

Ông bà con cháu cả nhà mừng vui.

MỪNG KHÁNH THÀNH CHÙA VẠN LINH

          Nam mô bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật

          Xưa có câu:

          Xây chùa tô tượng đúc chuông

Trong ba việc lớn thập phương cùng làm

          Chùa Trà Lũ rất vẻ vang

Ông Dũng giám đốc Ngân hàng đầu tư

          Thưa các vị:

          Theo bản di chúc gia đình

Con về tìm đến Vạn Linh quê nhà

          Đó là quê quán của ta

Là nơi an nghỉ ông bà tổ tiên

          Ông Dũng con thảo cháu hiền

Đầu tư tiền vốn xây lên ngôi chùa

          Xi măng gạch sắt đã mua

Thầy Kim chỉ đạo xây chùa Vạn Linh

          Ngôi chùa vừa đẹp vừa xinh

Hậu nâu tiền thánh dáng hình Á châu

          Long li quy phượng đủ màu

Lưỡng long chầu nguyệt trên lầu thanh cao

          Nghiêm trang kính cẩn trông vào

Thật là tráng lệ biết bao ân tình

          Tượng Phật tượng Thánh uy linh

Sơn son thiếp bạc dáng hình nguy nga

          Y môn đại tự trong nhà

Câu đối chữ Hán thật là nghiêm trang

          Ông Dũng có tấm lòng vàng

Đầu tư tiền vốn vẻ vang cho đời

          Đến nay chùa đã xong rồi

Khánh thành mở hội người người hân hoan

          Đại biểu Đảng ủy, ủy ban

Hòa thượng, Đại đức, dân làng đông vui

          Mừng vui xin có đôi lời

Chúc chùa Trà Lũ đời đời vinh quang

          Chúc dân Trà Lũ đàng hoàng

Cuộc sống hạnh phúc mở mang quê nhà.

 MỪNG NHÀ MỚI EM TRẦN HÙNG THẮNG

         Chúc mừng cậu Thắng họ ta

Xây ngôi nhà mới thật là khang trang

          Hai gian nhà ống gọn gàng

Mái bằng chắc chắn trông càng gọn xinh

          Thợ xây cũng rất nhiệt tình

Xây ngay một đỏ đẹp xinh hài hòa

          Ngồi trong nhà mới nhìn ra

Sân xây, cổng sắt ngõ nhà đẹp thay

          Tiện nghi mua sắm đủ đầy

Sa lon, tủ đứng, bàn quầy, gương trong

          Bạn bầu trong họ ngắm trông

Ai ai cũng tỏ tấm lòng ngợi khen

          Ngôi nhà cậu mợ dựng lên

Gọn gàng chắc chắn vững bền dài lâu

          Mừng vui anh có đôi câu

Chúc cho cậu mợ mạnh giàu an khang

          Lời thơ chưa được kỹ càng

Nói lên tình cảm họ hàng mừng nhau.

                             Trần Quốc Sử

          Nhân đây tôi cũng “xuất khẩu thành... vè” làm một bài chúc mừng chú tôi theo cách của ông:

          MỪNG ÔNG TRẦN QUỐC SỬ

           Mừng ông vào tuổi tám hai

Lão nhi ích tráng, trẻ trai theo cùng

          Năm bảy tuổi Đảng thủy trung

Một thời oanh liệt hào hùng còn đây

          Cháu con đông đúc xum vầy

Chúc ông giai lão vững cây sum cành

          Bách niên mà vẫn tuổi xanh

Vần thơ lai láng tinh anh mãi còn...

                        Trần Mỹ Giống

                              11 - 2010