Quê tôi là làng Trà Lũ Trung nay là xã
Xuân Trung, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Ông ngoại tôi mất khi tôi chưa ra
đời. Sau khi ông ngoại mất, hai bà tôi bỏ con cái ra đi kiếm sống. Bà cả tái
giá ở làng bên. Bà hai bỏ về quê (Thư Trì – Thái Bình)... Mẹ tôi có ba chị em
gái đều còn nhỏ tuổi. Mẹ tôi do bà cả sinh ra, hai dì tôi là bà hai sinh. Ba
chị em mẹ tôi được người chú ruột nuôi dưỡng. Song ông chú lại quá nghèo nên
phải để dì út tôi đi tu, nương nhờ nhà chùa. Sau ngày hòa bình lập lại, dì bỏ
chùa về lấy chồng cùng làng là ông Trần Quốc Sử.
Ông Trần Quốc Sử từng đi lính Cụ Hồ, là
lính Đại đoàn 308 và Trung đoàn Thủ đô, tham gia chiến dịch Điện Biên phủ, rồi
chuyển ngành về nhà máy hỏa xa Gia Lâm. Dì tôi theo chồng về Gia Lâm sinh sống.
Khi chú rể tôi nghỉ hưu, cả nhà lại về quê làm ruộng. Theo tiếng gọi của Đảng,
dì chú tôi kéo cả nhà đi phát triển kinh tế vùng biển Trí Thiện (nay là xã Giao
Thiện, huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định) cho đến hiện nay. Con cái dì chú tôi đều
trưởng thành và làm ăn phát đạt. Nhiều năm chú tôi làm trưởng ban văn hóa xã.
Ông có năng khiếu văn nghệ và rất hay làm ca dao, thơ... Do không được đào tạo,
không có bằng cấp học vị gì nên ông làm thơ tự phát, theo kiểu thơ kể việc, thơ
nói tình cảm. Nhà văn nhà thơ thường gọi thơ như của chú tôi là vè, là văn vần,
là thơ... nhân dân. Phớt lờ những điều đó, chú tôi say mê làm thơ và trình diễn
thơ mọi lúc, mọi nơi theo yêu cầu của người nghe. Một đám cưới, một đám tang,
một ngôi chùa được khánh thành, một người bạn mừng thọ, một hội nghị, một sự
kiện... chú tôi đều có thơ chia buồn, góp vui hay chúc mừng tùy theo hoàn cảnh.
Nhà thơ Trần Hùng Thắng – em mẹ tôi, là
một nhà thơ bác học. Ông tốt nghiệp Đại học Bách khoa Hà Nội cách đây hơn bốn
chục năm. Bạn ông nhiều người làm lớn như ông Đặng Hùng Võ. Ông cậu đã có cả
trăm bài thơ được đăng báo, tạp chí và tuyển in trong nhiều sách. Nay đã ngoài bảy
chục tuổi, ông vẫn say mê sáng tác, sinh hoạt trong nhiều câu lạc bộ thơ. Vậy
nhưng nhuận bút không đủ cho ông trà nước với bạn bè. Mà năm thì mười họa mới
có nhuận bút.
Còn ông chú rể tôi chỉ làm vè, làm văn
vần mà rất nhiều bà con biết tên tuổi ông, còn thuộc thơ ông nữa, lại tín nhiệm
thơ ông. Ông không bao giờ đòi “nhuận bút”, nhưng các gia chủ, các nhà chùa
được ông đọc thơ chúc mừng thì thường phong bao cho ông, mà phong bao lại gấp
năm gấp bảy lần nhuận bút của ông cậu tôi.
Trong
tình hình thơ không được mấy ai quan tâm như hiện nay, vè của ông chú rể tôi
lại được bà con thích thú thật cũng là điều lạ. Dù là vè, là thơ Bút Tre mà đi
được vào sinh hoạt tinh thần của nhân dân cũng là có ích, đáng quý rồi. Như thế
chả hơn là thơ của các nhà thơ, lều thơ, chòi thơ ở nhiều câu lạc bộ, hội này
hội nọ, hàng năm tốn bao tiền của xuất bản hàng nghìn, hàng vạn tập thơ mà
trong số đó không ít chỉ để cho tác giả tự khen, tự sướng mà chả có ma nào thèm
đọc.
Nhân chú rể tôi sang tuổi 82 và 57 tuổi
Đảng, xin chép lại một số bài thơ của ông làm kỷ niệm.
GIỖ
TỔ ĐẦU XUÂN
Xuân sang hoa đỏ nhị vàng
Mười hai giỗ Tổ họ hàng đông vui
Hân hoan xin có đôi lời
Kính chúc trong họ người người an khang
Thưa trong họ:
Bao năm vấn Tổ tầm Tông
Chín nhăm tìm được Tổ ông Tổ bà
Thật là đại phúc họ ta
Chính thức quê nhà là xứ Kính Danh
Theo lời truyền khẩu Tổ mình
Cháu con tìm đến Kính Danh quê nhà
Đó là tông tích quê ta
Chính nơi an nghỉ ông bà tổ tiên
Báu vật kỷ niệm thiêng liêng
Tổ dựng thánh giá ở trên mộ này
Tam hợp vôi cát đã xây
Cốt bằng tre hóa đến nay vẫn còn
Trải bao tuế nguyệt không mòn
Hoa văn đường nét vẫn còn y nguyên
Phúc thay con cháu thảo hiền
Tìm ra tông tích Tổ tiên Đô Ngàn
Một thời cụ đã làm quan
Được vua ban thưởng kiệu vàng về quê
Cháu con cụ rất đề huề
Chuyển về Giao Lạc làm nghề canh nông
Thế rồi cụ bỏ Đại Đồng
Cụ tòng ông Bách một lòng về đây
Các cụ ở dải đất này
Mở mang đồng ruộng từ ngày xa xưa
Sa Châu đã lập thành bia
Ghi tên các cụ thiên thu vẫn còn
Đến nay thế hệ cháu con
Tổ chức cúng giỗ vẹn tròn hiếu trung
Thật là phấn khởi vô cùng
Cháu chắt họp mặt vui chung một nhà
Thật là đại phúc họ ta
Cháu chắt họ nhà mạnh khỏe an khang
HỒI TƯỞNG
Người
người vui đón xuân sang
Đầu xuân Tân Mão lại càng
mừng vui
Xuân
nay tám chục tuổi rồi
Bồi hồi nhớ lại một thời tuổi
xuân
Nghe
lời non nước tòng quân
Vượt bao nguy hiểm khó khăn
quản gì
Sẵn
sàng có lệnh là đi
Mọi nơi mọi lúc những khi
Đảng cần
Được
vào quân đội nhân dân
Tích cực góp phần giải phóng
quê hương
Đánh
Pháp ở các chiến trường
Đồng bằng giải phóng lên
đường Điện Biên
Trải
qua năm sáu ngày đêm
Quyết chiến quyết thắng ghi
trên sử vàng
Hàng
vạn quân giặc ra hàng
Điện Biên đại thắng tiếng
vang hoàn cầu
Hoàn
thành nhiệm vụ về sau
Chuyển về nhà máy sửa tàu
hỏa xa
Sáu
năm trở lại quê nhà
Chuyển cư Giao Thiện thật là
mừng vui
Tham
gia công tác lâu rồi
Văn hóa, mặt trận, hội người
cao niên
Gia
đình hạnh phúc ấm êm
Ba trai ba gái dịu hiền nết
na
Ba
dâu ba rể hiền hòa
Cháu nội cháu ngoại ríu ra
vui cười
Cháu
trai có bảy đứa rồi
Cháu gái năm người học tập
chăm ngoan
Ông
bà mạnh khỏe song toàn
Gia đình đông đủ lại càng
yên vui
Xuân
nay ông có đôi lời
Chúc cho con cháu mọi người
an khang
Năm
mới mạnh khỏe an toàn
Học tập công tác vẻ vang
sáng ngời
Luôn
luôn phấn đấu vui tươi
Vạn sự như ý lộc trời ban
cho
Gia
đình hạnh phúc ấm no
Ông bà con cháu cả nhà mừng
vui.
MỪNG
KHÁNH THÀNH CHÙA VẠN LINH
Nam mô bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật
Xưa có câu:
Xây chùa tô tượng đúc chuông
Trong ba việc lớn thập phương cùng làm
Chùa Trà Lũ rất vẻ vang
Ông Dũng giám đốc Ngân hàng đầu tư
Thưa các vị:
Theo bản di chúc gia đình
Con về tìm đến Vạn Linh quê nhà
Đó là quê quán của ta
Là nơi an nghỉ ông bà tổ tiên
Ông Dũng con thảo cháu hiền
Đầu tư tiền vốn xây lên ngôi chùa
Xi măng gạch sắt đã mua
Thầy Kim chỉ đạo xây chùa Vạn Linh
Ngôi chùa vừa đẹp vừa xinh
Hậu nâu tiền thánh dáng hình Á châu
Long li quy phượng đủ màu
Lưỡng long chầu nguyệt trên lầu thanh cao
Nghiêm trang kính cẩn trông vào
Thật là tráng lệ biết bao ân tình
Tượng Phật tượng Thánh uy linh
Sơn son thiếp bạc dáng hình nguy nga
Y môn đại tự trong nhà
Câu đối chữ Hán thật là nghiêm trang
Ông Dũng có tấm lòng vàng
Đầu tư tiền vốn vẻ vang cho đời
Đến nay chùa đã xong rồi
Khánh thành mở hội người người hân hoan
Đại biểu Đảng ủy, ủy ban
Hòa thượng, Đại đức, dân làng đông vui
Mừng vui xin có đôi lời
Chúc chùa Trà Lũ đời đời vinh quang
Chúc dân Trà Lũ đàng hoàng
Cuộc sống hạnh phúc mở mang quê nhà.
MỪNG NHÀ MỚI EM TRẦN HÙNG THẮNG
Chúc mừng cậu Thắng họ ta
Xây ngôi nhà mới thật là
khang trang
Hai
gian nhà ống gọn gàng
Mái bằng chắc chắn trông
càng gọn xinh
Thợ
xây cũng rất nhiệt tình
Xây ngay một đỏ đẹp xinh hài
hòa
Ngồi
trong nhà mới nhìn ra
Sân xây, cổng sắt ngõ nhà
đẹp thay
Tiện
nghi mua sắm đủ đầy
Sa lon, tủ đứng, bàn quầy,
gương trong
Bạn
bầu trong họ ngắm trông
Ai ai cũng tỏ tấm lòng ngợi
khen
Ngôi
nhà cậu mợ dựng lên
Gọn gàng chắc chắn vững bền
dài lâu
Mừng
vui anh có đôi câu
Chúc cho cậu mợ mạnh giàu an
khang
Lời
thơ chưa được kỹ càng
Nói lên tình cảm họ hàng
mừng nhau.
Trần Quốc Sử
Nhân đây tôi cũng “xuất khẩu thành...
vè” làm một bài chúc mừng chú tôi theo cách của ông:
MỪNG ÔNG TRẦN QUỐC SỬ
Mừng ông vào tuổi tám hai
Lão nhi ích tráng, trẻ trai
theo cùng
Năm
bảy tuổi Đảng thủy trung
Một thời oanh liệt hào hùng
còn đây
Cháu
con đông đúc xum vầy
Chúc ông giai lão vững cây
sum cành
Bách
niên mà vẫn tuổi xanh
Vần thơ lai láng tinh anh
mãi còn...
Trần Mỹ Giống
11 - 2010
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét