Tôi biết bài thơ "Thu Vàng Phố Cũ" của nhà thơ Hoàng Xuân Sơn qua chuyên mục giới thiệu thơ hay vào thứ 7 hàng tuần trên facebook cá nhân của Nhà giáo, Dịch giả Nguyễn Đại Hoàng.
Đây
là bài thơ thể tự do, viết theo lối truyền thống, với khá nhiều câu thơ đẹp,
tinh tế, đã níu người đọc găm bài thơ vào trí nhớ:
THU
VÀNG PHỐ CŨ
Khi lá rừng phong dần đỏ thắm
Anh nghe hương nồng bách diệp
thoảng quanh đây
Ôi những mùa thu rực rỡ xứ
người
Anh vẫn nhớ, vẫn mơ mỗi độ
thu vàng phố cũ
Nhớ những con đường hoàng hôn
tím nhẹ
Áo trắng ai đi dáng đẹp mơ hồ
Gót nhỏ thì thầm, guốc mộc
đơn sơ
Như ghi dấu một thời anh mộng
tưởng
Anh nhớ cả một trời mây thầm
lặng
Con sông nằm khuất lấp bóng
mù sương
Buổi sáng ra đi chưa có nắng
trên đường
Nghe hơi lạnh phả vào hồn
thích thú
Anh còn giữ
Xác bướm lồng trang sách cũ
Từng cánh hoa yêu ép vở học
trò
Từng buổi tan trường đưa đón
vẩn vơ
Theo ai đó mà ngại ngùng thăm
hỏi
Mùa thu trở về với hồn thơ vụng
dại
Ôm mộng thi nhân làm đẹp cho
đời
Hè phố gieo mòn những bước
đơn côi
Đi thơ thẩn như mây chiều lạc
lối
Anh muốn hỏi
Một đời người có bao nhiêu lần
thay đổi?
Con tầu đi không ghé mãi ga
nào
Có đâu ngờ hoa bướm vẫn xôn
xao
Trong trí nhớ mùa thu vàng phố
cũ
Chiều nay đứng dưới hàng
phong rực rỡ
Mà ngỡ rưng rưng mầu huyết
phượng năm nào...
HOÀNG
XUÂN SƠN
Không
có chữ THƯƠNG chữ EM nào trong bài thơ nhưng phủ kín bài thơ là hình bóng em với
dày đặc kỷ niệm cùng em, cùng mùa thu “rưng rưng” nỗi nhớ. Cách viết này thì
nhà thơ nào cũng đã có viết nhưng điều khác biệt (và đặc biệt) ở bài thơ này là
thi ảnh thi tứ của THU VÀNG PHỐ CŨ rất đẹp, rất gợi những cảm xúc của riêng
Hoàng Xuân Sơn:
-
"Áo trắng ai đi dáng đẹp mơ hồ
Gót
nhỏ thì thầm, guốc mộc đơn sơ"
-
"Buổi sáng ra đi chưa có nắng trên đường
Nghe
hơi lạnh phả vào hồn thích thú"
-
"Hè phố gieo mòn những bước đơn côi
Đi
thơ thẩn như mây chiều lạc lối"
Tình
yêu tuổi học trò hiện lên trong ký ức của thi nhân thật đẹp những ngại ngùng hồn
nhiên của tuổi mới lớn:
"Xác
bướm lồng trang sách cũ
Từng
cánh hoa yêu ép vở học trò
Từng
buổi tan trường đưa đón vẩn vơ
Theo
ai đó mà ngại ngùng thăm hỏi"
Những
vụng về ấy, những khù khờ ấy được nhà thơ Hoàng Xuân Sơn diễn tả ở 2 câu thơ với
những chữ thật đắc dụng:
"Hè
phố gieo mòn những bước đơn côi
Đi
thơ thẩn như mây chiều lạc lối"
Tôi
thích cách dùng chữ của nhà thơ Hoàng Xuân Sơn ở 2 câu thơ này!
Chữ
"gieo" diễn tả sự ấp ủ, niềm hy vọng chờ đợi có được một tình yêu
trong sáng thơ mộng. Chữ "mòn" diễn tả sự kiên nhẫn và độ dầy của bụi
thời gian. Hai chữ "gieo mòn" kết hợp để khắc họa một tình yêu đơn
phương, nồng nàn mà bền bỉ “thủy chung” đến khắc khoải của chàng trai độ tuổi
xuân thì. Hai chữ "đơn côi" ở cuối câu: "Hè phố gieo mòn những
bước đơn côi" đã tô đậm và làm nhoi nhói thêm hình ảnh lẻ loi, cô độc của
chàng thanh niên chân chất, khờ khạo ôm mãi khối si tình. Hai chữ "thơ thẩn"
đứng cùng 4 chữ "mây chiều lạc lối" trong câu: "Đi thơ thẩn như
mây chiều lạc lối" đã tạc tạo lại hình ảnh chàng trai ngây thơ với nét buồn
"vẩn vơ" giữa chiều tà nhạt nắng, đẹp nhưng mà buồn đến nao lòng của
kẻ vì yêu mà “vẩn vơ” “ôm mộng thi nhân”.
Cả
bài thơ là ăm ắp nỗi nhớ về "Em", về "Thu vàng phố cũ"
nhưng viết trực tiếp về "Em" thì thi sĩ Hoàng Xuân Sơn cô đọng chỉ 2
câu:
"Áo
trắng ai đi dáng đẹp mơ hồ
Gót
nhỏ thì thầm, guốc mộc đơn sơ”
Bằng
16 chữ chọn lựa không ồn ào mỹ tự, nhà thơ Hoàng Xuân Sơn đã khắc họa
"Em" của "Thu Vàng Phố Cũ" thật sinh động với vẻ đẹp mềm mại,
tinh khôi, vẻ đẹp ấy đã khiến trái tim chàng trai tuổi mới lớn phải "mơ hồ"
ngơ ngẩn. Hai chữ "mơ hồ" ở cuối câu "Áo trắng ai đi dáng đẹp mơ
hồ" làm nhiệm vụ bổ trợ, gợi mở thêm sự quyến rũ của "Áo trắng ai
đi" thành vẻ đẹp huyền ảo như thực như mơ. Hai chữ "thì thầm" đặt
trong câu "Gót nhỏ thì thầm, guốc mộc đơn sơ” đã nâng sự quyến rũ của
"Áo trắng ai đi" thêm nền nã, sống động để “Em” được thật hơn và đời
hơn.
Những
câu thơ tinh tế, giàu thi tứ thi ảnh của "Thu Vàng Phố Cũ":
-
“Áo trắng ai đi dáng đẹp mơ hồ
Gót
nhỏ thì thầm, guốc mộc đơn sơ”
-
“Con sông nằm khuất lấp bóng mù sương
Buổi
sáng ra đi chưa có nắng trên đường
Nghe
hơi lạnh phả vào hồn thích thú"
-
“Hè phố gieo mòn những bước đơn côi
Đi
thơ thẩn như mây chiều lạc lối”
đã níu người đọc đọc chậm lại
bài thơ, và chính những hình tượng thơ đẹp những nét riêng của Hoàng Xuân Sơn
như thế đã làm nên sự khác biệt và đặc biệt khó quên của THU VÀNG PHỐ CŨ!.
Hà Nội, sáng 24 tháng 09-2023
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét