PHẠM NGỌC THÁI VỚI CHÙM THƠ MƯỜI BÀI HAY NHẤT NGÀN NĂM THĂNG LONG

 

                 

 Nguyễn Thị Hoàng

                       Nguyên GV Trường ĐH sư phạm  

                                                                             

       Như tôi từng bình luận về thơ hay xưa nay, như sau:

       “Thơ hay bậc nhất của ngàn năm Thăng Long, phải là loại thơ có khả năng sống trường cửu tháng năm. Thơ của mọi thời đại. Tồn tại muôn đời trong nền văn học nước nhà - Đó là loại thơ có đẳng cấp cao nhất:

       Đèo ngang của BHTQ/ Làm lẽ, Cảnh thu - Hồ Xuân Hương/ Thương vợ - Tú Xương/ Thu điếu - Nguyễn Khuyến /  Tràng Giang - Huy Cận/  Tranh lõa thể - Bích Khê /  Tương tư - Nguyễn Bính / Đây thôn Vỹ Dạ;  Mùa xuân chín;  Bẽn lẽn - Hàn Mặc Tử / Hai sắc hoa ti-gôn - TTKH./  Thuyền và biển - Xuân Quỳnh/...

       Nghĩa là: Muốn thẩm định cho xác đáng một tác phẩm thi ca, hoặc một bài "thơ hay"? Trước hết, phải nhận định bài thơ đó có khả năng tồn tại, sống lâu dài hay không? Nếu bài thơ hoặc tác phẩm thi ca mà không có khả năng sống trường cửu với thời gian? Đó chỉ là thứ thơ để cổ động phong trào, văn nghệ nhất thời... rồi sẽ ra “rác”.

              Để khẳng định chân dung thi ca vĩ đại của nền văn học hiện đại Việt Nam – Tôi xin giới thiệu “ Mười bài thơ hay nhất ngàn năm Thăng Long” của thi nhân Phạm Ngọc Thái - Xưa nay chưa dễ có bậc cao nhân nào đạt nổi ??? (trừ Kiều bất hủ của Đại thi hào Nguyễn Du).

      Mười bài được trích ra trong Tập “64 bài thơ hay”, Nxb Hồng Đức 2020 của Ông - Trước hết là bảy bài thơ tình hàng tuyệt phẩm thi ca, hay nhất thời đại !!!

                                (Đã từng giới thiệu trước đây):

 

1.     SÁNG THU VÀNG

                      Nhớ ngày gặp lại em bên hồ gió

                             (Kỷ niệm Bích Đào)

 

Gặp lại em một sáng thu vàng

Nơi em đứng nắng tràn ngoài phố

Với trời xanh, hồ xanh gió

Gió đưa làn tóc em bay...                      

 

Sáng thu này trĩu cả hàng cây

Đô thành dịu mát

Ông lão ngồi bên gốc cây,

                bán những cây sáo trúc thổi vói lên trời

Bà xúc tép váy khều khào nước

 

Một thời xa lắc

Em nghiêng chao về một thời xa

 

Người con gái đã thành chính quả!

(phảng phất trên đầu đôi nét phôi pha)

Đôi mắt em, bóng trúc bay xoà...

Đường phúc hậu, vầng trăng đầy nở...

Nghe không gian đổ vỡ cả mùa thu!

 

Sáng thu vàng mông mênh, mênh mông

Anh đứng trông em bên bờ sóng vỗ

Hồn đã mất trong rừng hoang thiếu nữ

Và trái tim cũng không còn.

 

Sáng thu vàng xang xênh, xênh xang

Những con đường xưa tắm hơi em

Môi em cười... hoa lá nát đau thêm

Thời gian trôi, cuộc sống buồn tênh

 

Một mùa thu lá lá

Nơi ấy giờ chỉ còn có cỏ

Bướm vàng hoa cũ vẫn bay ngang

Người đàn bà, em nuốt mùa thu tan…

 

 

2.    NHÌN TRĂNG NHỚ EM

                            Tặng Ánh Tuyết

 

Nhìn mảnh trăng trời lại nhớ em

Trăng trôi miên man khi mờ, khi tỏ

Chúng mình đến với nhau, không còn thơ bé

Nhưng lòng tha thiết yêu thương

 

Trăng giữa tháng khuyết dần, tình cứ tràn dâng

Cả tới khi không còn trăng nữa

Thì em vẫn bên vành vạnh tỏ

Đưa anh vào giấc mộng ru đêm

 

Để cùng nhau say cảnh thần tiên

Cho quên hết biển đời ngang trái

Cuộc sống mưu sinh với bao mệt mỏi

Chân trời sẽ lụi tàn nếu chẳng có tình em

 

Ôi, mảnh trăng nhỏ bé giữa mênh mang

Vẫn soi ngập cõi không gian vô tận

Sâu tận cùng trái tim anh hưng phấn

Đêm nằm thao thức vấn vương

 

Trăng không còn. Em vẫn hiện lên...

Dìu anh qua phong ba, bão táp

Trong giấc ngủ chập chờn đêm bất diệt

Anh bay về ôm lấy trăng em

 

Áp môi hôn lên vầng nguyệt của Cưng

Nghe trái đất dưới thân mình rung chuyển

Thế thái nhân tình dẫu bao đổi biến

Chẳng đảng phái nào sánh được hơn

 

Cả nhân thế này chỉ một "mảnh trăng con"

Sống mãi muôn đời dù thay bao chủ nghĩa

Thức nhớ em hoài, trăng khuất không biết nữa

Nhìn khắp thiên hà càng da diết yêu thêm.

 

 

3.       VÁY THIẾU NỮ BAY

                    Rõ ràng trong ngọc trắng ngà

                      Dày dày sẵn đúc một tòa thiên nhiên

                                       Nguyễn Du

 

                                  *

Váy thiếu nữ bay để ngỏ

Một khoảng trời nghiêng ngửa bên trong

Gió réo rắt, nắng bồn chồn hơi thở

Tìm vào cung cấm của em

 

“Bờ bãi con người” em trổ hoa trái ngọt

Đến đế vương cũng khum gối cầu mong

Váy thiếu nữ bay lộ một lâu đài, điện ngọc

Nơi sự sống nhân quần tiến hoá muôn năm

 

Váy thiếu nữ bay mang cả hồn thời đại

Mênh mông bầu trời, say đắm thế gian

Có phải đó khúc quân hành nhân loại

Em giữ trong mình nguyên thuỷ lẫn văn minh

 

Váy thiếu nữ bay để thấy đời còn có lý!

Sự sống anh cùng nhân thế tồn sinh

Dù dung tục vẫn thánh tiên bậc nhất

Khởi điểm cho các luồng chính trị toả hào quang.

 

 

 

4.      EM VỀ BIỂN

                       Quê em thành phố biển

 

Em về biển để vùi vào trong cát

Nỗi buồn nước mắt

Những nát tan vòm ngực đã thương đau.

 

Biển cứ vỗ tan... nát tình biển cả...

Xô mãi bờ với lá thông reo

Người thiếu nữ ấy dần thành cát trắng

Mang nỗi niềm, không biết đã đi đâu?

 

“Bờ bãi đời người” - Cuộc sống tình yêu

Trái tim nhỏ, em dựng cả toà-sen chân Phật Tổ!

Ta cũng thể loài cua còng trong bể cả

Yêu thương nhiều hưởng đã bao nhiêu

 

Tháng năm trôi, tình cũ cháy như khêu...

Dòng suối thần tiên nuôi đời ta mục ải

Đôi gót đỏ, ánh mắt nhìn thơ dại

Đã thổi thành bão tố ở trong anh

 

Hàng bạch đàn năm xưa còn đó

Anh còn đây. Em hỡi, anh còn đây!

Nhớ những buổi đón em, bên cổng trường sinh ngữ

Tóc nửa bạc rồi. Chỉ thấy gió mưa bay...

 

Tóc nửa bạc rồi. Tình vẫn đó, em ơi!

 

 

5.               ANH VẪN VỀ

      THEO DÒNG LỆ EM TIẾC NUỐI

                                         

Em nói với tôi rằng: “Muốn có một đứa con…”

Dù xa cách nhớ nhau trong hoài niệm

Năm tháng dáng hình em hiển hiện

Phía chân trời thắp sáng lửa tim tôi!

 

Người thục nữ tôi yêu, những năm cuối cuộc đời

Cho tới lúc nấm mồ anh xanh cỏ

Em hãy thắp nén hương lòng tưởng nhớ

Để hồn anh siêu thoát dưới trời âm

 

Gặp em muộn rồi, bóng xế hoàng hôn

Tóc cũng bạc đôi phần, dẫu tim còn khao khát

Ngày anh khuất chắc làm em thổn thức

Nước mắt tràn trên nấm mộ thương yêu

 

Thì đời này, em ạ! Có trớ trêu

Nhưng ta đã bên nhau sưởi ấm mùa đông rét

Anh hôn lên đôi môi em như một vầng trăng khuyết

Thấy cả bầu trời du ngoạn cõi hồn xanh

 

Lại bùng cháy trong thơ ngọn lửa trái tim

Ngọn lửa của tình yêu vĩnh diệt

Em đừng khóc cho lòng anh thêm tan nát

Có rời chốn dương trần, anh không chết đâu em!

 

Chỉ hóa kiếp mình, tiếp cuộc trường sinh

Cùng thi ca, anh sẽ sống muôn đời trong nhân thế

Vẫn khắc khoải quanh nàng vào nỗi nhớ

Với mối tình nồng thắm của em yêu

 

Nếu giây phút nào, em lạc bến cô liêu

Giọt lệ thơ rơi nhòa trang giấy trắng

Hãy tìm đến nấm mồ anh, miền xa vắng

Rồi âm thầm một chút khóc cho nhau

 

Anh thương em đời gặp cảnh bèo dâu

Em nhớ về anh sống kiếp chàng du mục

Thời trai trẻ phong trần, qua chiến tranh loạn lạc

Khi tuổi già có vợ vẫn cô đơn.

 

Anh tìm đến em, lúc đã tàn úa mái đầu xanh

Yêu tha thiết mà cách ngăn thế giới

Anh vẫn về theo dòng lệ em tiếc nuối

Và yên lòng nơi nấm mộ ngàn thu.

 

 

6.     ANH ĐỨNG NHÌN THEO BÓNG CHIM CÂU

                  Tặng người nữ sinh của thời yêu

 

Mấy chục năm rồi, em ở đâu?

Ơi, người con gái của thời yêu

Chiều nay thành phố trong mưa lạnh

Anh đứng nhìn theo bóng chim câu

 

Kìa! Dáng hình xưa lại hiện về

Gót thon bước nhẹ dưới đường quê

Gió bay mái tóc hương thơm ngát

Để cả trời xanh phải đê mê

 

Tiếng hát ai đưa vọng bên hồ

Đã xa năm tháng hãy còn mơ

Mắt em thăm thẳm soi làn nước

Tận đáy hồn anh cứ ngẩn ngơ

 

Chiều nay mà ngỡ buổi chiều nao

Vẫn đến trường em lối cổng vào

Đón cô thiếu nữ xinh xẻo ấy

Chạy đến bên anh tủm tỉm chào

 

Thôi thế, hết rồi - Bé yêu ơi!

Bụi cát lầm lên phủ cuộc đời

Giá em mãi tuổi đôi mươi nhỉ

Và anh cũng đừng vội già người

 

Mấy chục năm trời, em ở đâu?

Anh đứng nhìn theo bóng chim câu…

 

 

7.     NGƯỜI ĐÀN BÀ TRẮNG      

 

                           Người đàn bà đi trong mưa rơi

                 Chứa một trời thầm như hoa vậy...

                            Tặng Bích Đào

 

                           *

Chiếc mũ trắng mềm, em đội bàu trời

Khóm mây trắng bay, nghiêng trôi trên tóc

Đôi mắt em đong những áng mây

Người đàn bà trắng!

 

Em đi, về... chao những hàng cây

Hồ gió thổi lệch vành mũ đội

Thấm đẫm mình em cả thềm nắng gội

Xoã ngang vai mái hất tơi bời

 

Nỗi niềm thao thức

Những đêm trăng nước...

Chùm trinh em hát: Đấy chỗ thiên thai!

Người đàn bà ai mà định nghĩa?

 

Đường xưa đó về đây, em ơi!

Những con đường đã đầy xác lá rơi

Xác ve, xác gió và xác của mưa.

 

Em không biến thành đá để hoá Vọng Phu

Anh cũng không làm chàng Trương Chi,

                               suốt đời chèo sông vắng

Ta không đi theo Con Đường Lông Ngỗng Trắng

Dẫu hình hài khắc mãi tim nhau

 

Vết thương lòng không dễ đã lành đâu

Những đêm sao buồn, những đêm gió khát

Khúc thơ tình anh lại viết về em

Người đàn bà ngậm cả vầng trăng...

 

 

                  BỔ XUNG THÊM BA BÀI SAU

                                  (cho trọn mười bài)

 

 8.     KHOẢNG TRÔI TRONG LÁ

 

Bỗng cồn nhớ một thời dĩ vãng

Gió cứ trôi không hữu hạn bến bờ

Nhưng vẫn đó: Em, anh - cuộc sống

Xa nhau rồi, tình cũ đến bơ vơ…

 

Có bao lá cây rơi, em đã vào xa vắng

Lá nuốt em. Giờ sống thế nào rồi?

Em sung sướng? Ưu phiền? Lãng quên hay bụi cát?

Mặt trăng trên trời. Tim anh rất mồ côi!

 

Hỡi những hàng cây xanh! Những con đường lá đổ!

Chỉ dùm ta đôi gót đỏ thời thiếu nữ em xưa

Kỷ niệm về, trái tim đau thổn thức

Chỉ dùm ta. Nào, chỉ giúp ta đi!

 

Bài hát năm xưa, bên anh em đã hát

Giờ đây trong lá nẻo trời nào?

Anh đi qua chỉ thấy toàn mây trắng

Mặt trăng tít trên trời. Em ở tận nơi đâu?

 

Con đường ta đi có bao đôi trai gái

Ai cũng một thời yêu, em nhỉ! Để xa nhau,

Để được nhớ, được buồn, được khóc,

Được nghe quanh đời, những tiếng lá bay theo.

 

Hãy níu lại dùm ta! Một thời dĩ vãng…

Gió vẫn trôi, lá vẫn bay vèo

Nhưng vẫn đó: Em, anh - cuộc sống

Và một mối tình, ta đã tặng cho hết thảy trăng sao.

                                                                                  

 

 9.          EM BÁN XOÀI 

 

                      Viết về người con gái sống kiếp giang hồ,

                              đã gặp sau chiến tranh 1975

                                  *

- Anh trai mua xoài cho em đi?

Nha Trang! Ta nhớ Nha Trang!

 

Em bán xoài đi đêm trên cát trắng

Bãi biển chập chờn, kiếp đời các cô gái lang thang

Dưới hàng dừa se sẽ gió ru êm

Dãy cột đèn đứng đêm côi lạnh.

 

Xoài em chín. Đêm tàn canh em đón khách…

Giọt thơ buồn như ngọc sương rơi

Em bán xoài thơm! Em bán xoài thơm!

Biển to lớn. Bóng em nhỏ thẫm.

Linh hồn treo ngoài thế giới em đi

Trên những cành dừa, hay trong đám mây qua?

 

Thế giới em đi “vòng thiên la địa võng“

Tóc còn xanh, em bán kiếp đời trôi

Xoài em thơm, hương toả mát thân người

Ai mua xoài? Còn ai có mua em?

 

Các cô gái đi đêm như các cột đèn

Bóng nuốt lẫn vào bờ cát ấy...

Biển ru ta và ta ru em

Dưới hàng dừa xứ sở gió ngàn năm.

 

 

  10.       LÀM MA EM VỢ              

 

                    Viết theo thuyết bản mệnh trong Kinh thánh

                                 ở Kiều của Nguyễn Du

                                 *

Em kết liễu! Tự giải thoát mình khỏi " kiếp"

Chết thật hèn, nhưng sống thế càng ôi

Anh thắp cho em một nén nhang đời

Và lễ tạ: Nam-mô-di-phật!

 

Người sống đưa chân người chết đây

Đầu bạc làm ma mái xanh này

Mẹ, cha... queo quắt còn ham thọ

Em nhởn thanh xuân lại vội quay.

 

Em ơi: chữ “kiếp” trước chữ “người”!

Sống cần cố gắng. Chết rồi thôi

Hãy đi, yên nhé! Coi hết nợ… (*)

Anh ở vì chưng trả nợ đời.

……      

 

(*) Nàng Kiều trẫm mình trên sông Tiền Đường muốn quyên sinh, nhưng lại được Giác Duyên vớt cứu. Theo thuyết bản mệnh của Kinh Thánh: “ Nàng chưa thể chết vì chưa trả hết nợ đời! ”.

 -  Câu thơ này ý muốn vấn an linh hồn em: Em đi coi như đã trả hết nợ đời rồi, đó em!