Thứ Hai, 19 tháng 4, 2021

BÀN VỀ BÀI THƠ “NÓI CHUYỆN VỚI CỬA MÌNH” CỦA KHA TIỆM LY / Châu Thạch

 

  

           Va qua trên trang phudoanlagi.blogspot.com có đăng bài thơ “Nói Chuyn Vi Ca Mình” ca nhà thơ Kha Tim Ly. Nhà thơ La Thy, qun tr trang blogspot ny gii thiu bài đăng trên dòng facrbook  La Thy ca ông, có viết my li như sau: “Nhà thơ Khatiemly Haohan mn thơ theo kiu ‘Li tc ý thanh’. Mi xem”. 

          Đọc bài thơ “Nói Chuyn Vi Ca Mình” ca Kha Tim Ly bng nhiên tôi nh đến nhà thơ Trn Vàng Sao, mt nhà thơ nh chưởi mà thành danh Huế. Trước hết tôi xin trích mt vài đon trong bài “Tau Chưởi” ca Trn Vang Sao, bài thơ làm ông ni danh như cn: 

“bây thế thn 

cy nhà cao ca rng 

cy tin rương bc đống 

bây ăn tai nói ngược 

ăn hô nói tha 

đòn xóc nhn hai đầu 

ngm máu phun người 

bây bng cây sng trng cây chết 

vu oan giá ho 

giết người không gươm không dao 

đang sng bây gi đò chết 

người chết bây dng đứng cho sng 

bây sâu độc thim phước 

bây th đon gian manh 

bây là rn” 

 

“bây ăn chi mà ăn đon hu 

ăn quá dã man 

bây ăn tươi nut sng 

mà ming không dính máu 

người chết bây cũng không cha 

năm năm mười năm hai mươi năm 

xương chân xương tay s da vi lim 

bây nhai bây khi bây mút 

c húp c chan bây còn kêu van xót rut 

bao nhiêu người chết diu tha qu rt xương 

khô ct tàn dc b dc bi gia núi gia rng 

để bây xây lăng đắp m dng tượng dng đài cho 

cha m c t bây” 

          Bài thơ “Tau Chưởi” ca Trn Vàng Sao rt dài, người viết ch trich hai đon ngn vi mc đích khái quát v phong cách chưởi ca nhà thơ mà thôi. 

           Cách chưởi ca Trn Vàng Sao là cách chưởi “v mt”, ging như đấm vào mt đối phương. Trn Vàng Sao đã khéo léo đem cách chưởi ca nhng người bình dân , ít hc vào thơ ca mình, làm bc l nhng m c cht cha trong lòng. Nhà thơ dùng th ngôn ng cc k ác ming nhưng không tc tĩu. 

          Bây gi hãy bàn qua bài thơ ca Kha Tim Ly. Tôi xin mo mui thay tưa đề “Nói Chuyn Vi Ca Mình” thành ta đề là “Đĩ Chưởi” để ngn hơn và đúng vi li trong thơ toàn là li chưởi. Tht vy, toàn b bài thơ là li ca mt ph n làm đĩ đã nhiu năm: 

Em vô ngh t năm mười sáu 

Chu trăm ti bun, hng vn đớn đau 

Nh vy mà em biết đâu thng hin lương, đâu thng ba xo 

Kinh nghim bn mươi năm bán trôn, em dư sc qua cu! 

          Người ph n làm đĩ ny khi đang gin, đang chưởi độc mà vn xưng “Em” trong thơ, không xưng “Tau”, không xưng “Bà” có th hiu rng đây là mt người có văn hóa, tuy lăn ln nhiu năm chn lu xanh nhưng có th chn lu xanh cao cp. 

     Thế ri, bây gi hãy nghe con đĩ bt đầu chưởi: 

Bn mươi năm ung rượu vi đủ hng trên đời 

Thng di, thng khôn, thng làm khôn, thăng gi di, 

Mt nhúm trượng phu, c đống thng vô li, 

Mt đống là CON, mt nhúm là NGƯỜI! 

          Nghe tâm s ca người ph n trong nhng câu thơ trên, ta biết ngay đây là mt người đàn bà tài sc song toàn, không như Thúy Kiu ngày xưa thì cũng thuc hng n nhân có hc vn ngày nay. Bi vì có tài sc song toàn thì mi ung rượu được cùng vi “mt nhúm trượng phu” và mi phân bit được bn nào là “mt đống CON” và bn nào là “mt nhúm là người”. 

          Thế ri con đĩ chưởi bn làm văn chương dơ dáy. Nếu không rành văn chương, không làm văn chương thì biết đâu bn văn chương mà chưởi h. Vy thì người ph n ny không là mt thi nhân cũng là mt ngươi yêu mến thơ văn: 

Người ta gi em là con đĩ 

Ch vì em bán vn ca tri cho 

Nhưng em vn tt hơn loi đĩ văn chương luôn b đời khinh b 

Bi ca mình em không biết ăn dơ! 

Đọc qua nhng câu thơ chưởi trên đây, ta mi thy rng con đĩ ny chưởi còn độc địa hơn Trn Vàng Sao chưởi na. Tác gi đã đem cái ming ca bn gi là “đĩ văn chương”so vi cái ca mình người đàn bà làm đĩ. 

          Người làm đỉ thì đem thân th mình cung phng cho đủ mi hng người, sau đó tm nước thì sch, dùng thuc thì hết bnh. Bn làm đĩ văn chương là làm đĩ tâm hn nên không có gì để ra, không có gì để cha lành được căn bnh tâm hn. 

          Cái ming xu xa ca bn đĩ văn chương đã được Trn Vàng Sao t cáo mt phn thôi mà đã thy kinh khiếp ri: “bây ăn tai nói ngược/ăn hô nói tha/đòn xóc nhn hai đầu/ngm máu phun người/bây bng cây sng trng cây chết/vu oan giá ho/giết người không gươm không dao/đang sng bây gi đò chết/người chết bây dng đứng cho sng/bây sâu độc thim phước/bây th đon gian manh/bây là rn”. Bi vy Kha Tim Ly dám viết rng nhng cái ming y dơ hơn cái ca mình con đĩđúng vô cùng. 

          Qua kh thơ sau, con đĩ chưởi bng nhng li châm biếm, vch trn ti li ca bn đĩ văn chương: 

May mn sinh ra nhm cường quc thơ 

Xoay người bn bên là đụng bn ông thi bá 

Thơ con cóc, thơ té giếng, thơ té mương mà h tâng bc nhau tá l 

Em không thích bình thơ, em ch thích nói chuyn vi “l”! 

          Câu chót ca kh thơ, tác gi dùng mt t tc:“l”. Thế nhưng t “l” ny nói lên tt c ni chán chê ca con đĩ đối vi bn người làm đĩ văn chương. 

           Thường thì đĩ chơi vi đĩ, trò chuyên tâm tình vi đĩ, nhưng người ph n ny li không muôn giao tiếp vi bn đĩ văn chương. Hơn thế na người ph n cho rng bình lun v thơ văn ca h thì thà nói vi cái ca riêng ca mình. Cái ca riêng đó là cái gi là “bán trôn nuôi ming”. Vy mà con đĩ đã nhân cách hóa cái “trôn” lên thành người để tâm tình trò chuyn vi nó, t chi bình thơ ca bn đĩ văn chương, nghĩa là cô xem bn đĩ văn chương không phi là con người, hoc nếu làm người thì nhân cách ca h thua cái “trôn” ca cô. 

          Bây gi người ph n t cáo s cu kết ca bn đĩ văn chương vi bn ác tăng trong tôn giáo. Hai thành phn ny đã làm lng đọan xã hi, la bp lòng tin, đến ni thà nói chuyn vi “đồ” ( cũng là b sinh dc n theo cách gi ca người min Bc), thà nói chuyn vi ca mình còn hơn nghe li đạo đức ca h là bn đã mt lương tri: 

Em không biết nnh, nên không biết li tâng bc 

H “mn” mùi phân người, nên h thích bưng bô 

Mc k khen em ngoan, mc thng chê em ngc 

Khen chê mc ai, em ch thích nói chuyn vi “đồ 

 

Không có tin để xây chùa Ba Đồng, chùa Ba Bc 

Em không đủ mép môi để la bp lòng tin 

Em chán ngán vi đám người lương tri đổ nát 

Em rt vui khi nói chuyn vi ca mình! 

          Trong kh thơ sau, người ph n đưa hai tay đầu hàng, nhn mình thua tt c. Đó là thái độ bày t s ngao ngán đến tn cùng s xu xa, s ngu di ca nhng cái đầu b bn đĩ văn chương ru ng: 

Em thua người, vì ming em không nanh không vut 

Em thua người vì thiếu đạo đức đầu môi 

Li dng nhng cái đầu ngàn năm mà vn còn teo tóp 

La bp nhân gian, bán Pht bán tri. 

          Qua kh thơ chót, con đĩ nm dài ra, liên tc than chán. Kh thơ đem đến cho ta thái độ phn kháng tiêu cc bng hành động và bng li nói: 

Em chán ác gian, chán li gian di 

Em thích hin lương, thích k chung tình 

Chán tình đời bc, người nói chuyn cùng đầu gi 

Chán ming đời dơ, em nói chuyn vi ca mình! 

          Cái chán ca người đàn bà làm đĩ như tiếng than ca biết bao con người tht thế, yêu đui gia xã hi. Đừng trách sao h ch biết than van, đừng trách sao h không đứng lên tranh đấu để tiêu dit các ác. Vic đó ca chí sĩ, ca anh hùng, ca hin nhân, ca v nhân, nhưng tiếng than van ca nhng con người thp c bé ming s to ra nhng con người kinh ban tế thế kia. 

          Đây là mt bài thơ như nhà thơ La Thy đã nói; “Li tc ý thanh”. Tht ra tác gi ch dùng hai t “l” và “đồ” có v tc mà thôi, ch nhà thơ cũng chưa dám nêu tên tht ca nó là b phn sinh dc ca người n và người nam. 

          Cái đặc bit ca bài thơ “Nói Chuyn vi Ca Mình” là nhà thơ Kha Tim Ly không chưởi “v mt”như nhà thơ Trn Vàng Sao, thế nhưng li chưởi đau và chưởi thâm hơn nhà thơ Trn Vàng Sao. 

          Phong cach chưởi ca Trn Vàng Sao là dùng li bình dân ca nhng người “rut để ngoài da” chưởi thng vào mt đối phương. 

          Phong cách chưởi ca Kha Tim Ly là mượn ming người khác chưởi thay mình, chưởi nh nhàng êm ai mà làm nht nhi đối phương, h đối phương xung tn cùng bng s. Đó là phong cách chưởi không phi ca người nham him mà ca người thâm thúy. 

          Người chưởi nham him khi chưởi thì thường trù o người ta. Nhà thơ Trn Vàng Sao cũng có mc phi mt phn s trù o ny. Người thâm thúy thì chưởi t tn, đôi khi nghe tưởng rng tc mà ging thì rt thanh, ging thì rt thanh nhưng cái thanh đó trút lên đầu đối phương như ngàn qu t. 

          Tóm li tôi thích con đĩ chưởi ca Kha Tim Ly hơn. Vì sao? Vì chưởi kiu Trn Vàng Sao gi là đàn ông “Tt qun mà chưởi” còn chưởi kiu Kha Tim Ly có th gi là người đẹp “đánh son môi mà chưởi”. Nhìn cái ming chưởi y, ai đa tình chc chn mun hôn. KKK! 

                                         Châu Thch

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét