CHA MẸ LÀ NGƯỜI THẦY ĐẦU TIÊN / Vũ Thị Hương Mai

 

 Lứa tuổi mới lớn đánh dấu bước trưởng thành ban đầu của đời người. Những thay đổi về sinh lý, những sự biến động về tâm lý là những khó khăn, thách thức đối với các cô, cậu học trò mới lớn. Để cho chúng tự vượt qua ải cam go của giai đoạn này sẽ rất khó khăn đối với chúng. Vai trò của cha mẹ đối với con cái ở lứa tuổi này phải được coi như người thầy đầu tiên trong việc giáo dục nhân cách, giới tính - tình yêu và định hướng nghề nghiệp giúp con. Chúng đang học làm người lớn chứ chúng chưa phải là người lớn thực sự. Suy nghĩ của chúng vẫn còn hạn chế bởi kinh nghiệm sống, hành động thường bồng bột và nông nổi. Nhiều bậc cha mẹ đều mong muốn con cái mình khôn lớn nên người, thành tài, thành danh nhưng lại không nhận thức được vai trò của mình với tư cách là người thầy đầu tiên của con. Họ cho rằng, việc giáo dục và dạy dỗ con thành tài là thuộc về trách nhiệm của nhà trường, họ phó mặc trách nhiệm ấy cho các thầy cô giáo, còn trách nhiệm của cha mẹ chủ yếu là nuôi dưỡng. Đó là một quan điểm hết sức phiến diện, chủ quan và có phần vô trách nhiệm đối với con cái. Lẽ đương nhiên, giáo dục trong nhà trường là quan trọng trong việc bồi dưỡng tri thức, nâng cao năng lực bản thân, hình thành nhân cách. Song đó mới chỉ là một nửa về phía nhà trường, còn gia đình là nửa còn lại mới có thể tạo nên phần hoàn thiện trong việc giáo dục, nuôi dưỡng và dạy dỗ. Nếu các bậc cha mẹ coi thường vai trò giáo dục của mình đối với con cái thì quả là sai lầm nghiêm trọng. Cha mẹ đóng vai trò quyết định đến sự trưởng thành của con cái, còn trường học chỉ là nơi gửi gắm tạm thời, gia đình mới là cội rễ.

Đối với tuổi mới lớn, sự quan tâm, chăm sóc và dạy dỗ của cha mẹ đòi hỏi phải sát sao hơn, cần nghiêm khắc nhưng không cứng nhắc, rập khuôn. Bởi vì ở lứa tuổi này, do có những chuyển biến về tâm lý mạnh mẽ nên đôi khi hay khác thường, lúc vui, lúc buồn bất chợt; khi thì sôi nổi nhiệt tình, lúc lại trầm lắng ưu tư; có lúc hiền lành ngoan ngoãn nhưng bỗng có lúc lại nổi loạn và ngang bướng phản kháng người lớn kịch liệt. Để có cách giáo dục phù hợp, đúng đắn đối với con cái ở lứa tuổi này, điều trước tiên đòi hỏi cha mẹ phải tìm hiểu tâm lý của con mình, thông cảm và chia sẻ với chúng, giúp chúng hiểu và chấp nhận những thay đổi lớn về cơ thể và cả về tình cảm. Từ đó mới có thể giúp con bước qua giai đoạn này một cách vững vàng để chuẩn bị cho những bước thành công sau này.

Không phải đến lứa tuổi này mới cần có sự giáo dục của cha mẹ, mà “dạy con từ thở còn thơ” là trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi bậc làm cha, làm mẹ. Đứng từ góc độ gia đình nói chung, cha mẹ đều có trách nhiệm ngang nhau trong việc giáo dục con cái. Có nhiều ông bố quan niệm rằng, trách nhiệm dạy dỗ và nuôi nấng con cái thuộc về người mẹ là chủ yếu. Vì vậy, trong nhiều gia đình, người mẹ đóng vai trò chủ đạo trong việc nuôi dạy con. Nhưng trên thực tế cho thấy, người cha nên đóng vai trò chủ đạo trong việc nuôi dạy con, như vậy sự trưởng thành của con cái sẽ toàn vẹn và cứng cáp hơn.

Hiển nhiên, khi em bé vừa mới sinh ra, người mẹ là người đầu tiên chăm sóc, bế ẵm và cho con bú. Ngay từ buổi ban đầu, con cái đã cảm thấy gần gũi, quấn quýt mẹ hơn. Đó cũng là lẽ thường tình, nhưng không phải vì thế mà người cha quên lãng trách nhiệm của mình. Khi con còn nhỏ, chúng thường gần gũi mẹ nhiều hơn. Nhưng khi đã lớn, chúng lại cần có sự giáo dục nghiêm khắc của người cha. Người cha vừa là trụ cột của gia đình, là chỗ dựa của gia đình cả về kinh tế và tình cảm. Cách dạy dỗ nghiêm khắc của người cha sẽ bổ sung cho sự giáo dục mềm dẻo của người mẹ. Nhờ đó mà sự phát triển của con cái cả về tư duy và tình cảm sẽ có sự hài hòa. Con trai thường học theo tính cách, tư duy và cách rèn luyện của người cha. Học tập người cha để sau này chúng cũng muốn trở thành người đàn ông vững chắc, là trụ cột của gia đình. Còn bé gái thường thừa hưởng ở mẹ tính nết nhu mì hiền lành, phúc hậu để sau này chúng cũng sẽ là một người mẹ tốt. Đó chính là những ông bố, bà mẹ lý tưởng trong mắt con cái họ. Con trẻ học được ở người cha sự dũng cảm, tự tin, mạnh mẽ và học hỏi ở mẹ lòng khoan dung độ lượng, nhân từ, đó là sự kết hợp giáo dục con cái ở cả cha và mẹ. Song, trong suy nghĩ của con cái, vai trò của cha và mẹ lại có sự phân biệt. Đối với chúng, người cha luôn nghiêm khắc, quyết đoán và khó lay chuyển, còn mẹ thì dễ lay chuyển hơn vì tình thương của mẹ dành cho con cái thường nông nổi hơn cha. Người cha thường chú trọng nhiều hơn đến việc học hành của con cái, nhưng mẹ là người chúng tin tưởng hơn để thủ thỉ những tình cảm riêng tư thầm kín. Ở lứa tuổi này, cha mẹ đừng vội trách mắng chúng vì bất cứ chuyện gì, hãy tìm hiểu nguyên nhân đã. Nếu không, lần sau chúng sẽ che giấu tất cả. Giáo dục con cái ở lứa tuổi này cần phải biết kết hợp giữa nghiêm khắc và khoan dung; nguyên tắc mà không cứng nhắc, rập khuôn; thông cảm, chia sẻ nhưng không nhu nhược, cương, nhu đúng lúc. Trong việc giáo dục toàn diện, cha mẹ cần chú ý nhiều hơn trong việc giáo dục nhân cách, giới tính và định hướng nghề nghiệp cho con cái.

 

VŨ THỊ HƯƠNG MAI