Nay
sau 15 năm, nhân đọc cuốn "Rong chơi cùng U Mộng Ảnh" của Trương Trào
(1650-1707) do Huỳnh Ngọc Chiến (dịch - Nxb Hồng Đức 2020) thì đôi câu đối này
là của Danh sĩ đời Thanh là Trương Chi Hạc, tự Văn Giai, có đôi câu đối đáng để
ta nói "Mai lấy Trương Chi Hạc làm tri kỷ":
Tứ hải luận giao cầu cổ kiếm
Nhất sinh đê thủ bái Mai hoa
(Bốn biển luận giao tìm kiếm cổ
Nhất sinh đê thủ bái Mai hoa)
Nghĩa
là: đi khắp bốn biển bàn chuyện giao du, giống như đi tìm cây kiếm cổ. Suốt một
đời chỉ cúi đầu trước hoa Mai.
Câu
đầu tràn đầy hào khí mà vẫn thanh cao, câu sau bộc lộ ngạo tâm mà vẫn vô cùng
tĩnh dật.
Ở Việt Nam ta, hai câu này thường được gán
cho Cao Bá Quát... nhưng bốn chữ đầu "Tứ hải luận giao" được đổi
thành "Thập tải luân giao"... (Thập tải = mười năm...)
Ngẫm
nghĩ thơ Đường thường coi trọng các vế đối, mà trong đó "đối chữ" rất
được chú ý, bởi tính cô đọng và hàm súc của nó. Hai chữ "thập tải" (mười
năm) đóng khung tâm tình người viết trong một thời gian quá hạn hẹp, không nói
lên được cái hào khí cao ngạo của Danh sĩ? Vế đối dùng khái niệm Thời gian đối
nhau “Mười năm/ Một đời" thì nội dung trong đó không còn là đối nữa, nếu
đúng như vậy thì chứng tỏ bút lực của người đó không cao, không xứng với khẩu
khí của bậc Danh sĩ?
Vậy, đem không gian của "Tứ hải" đối
với thời gian "Nhất sinh", mới đúng nghiã là "đối". "Tứ
hải", nói về khoảng không gian bao trùm thế giới, mới đáng để đối với
"Nhất sinh", nói về chiều sâu thăm thẳm của thời trọn một kiếp người
- (viết theo Huỳnh Ngọc Chiến).
Chao ôi, thời xưa Văn thơ truyền bá chủ yếu
là chép tay, truyền miệng (vì in ấn bằng Khắc Ván) nên tam sao thất bản thường xảy ra, các Nhà
Nho lại thường tùy tiện 'Sửa" theo ý mình (Chưa có Luật bản quyền) vì thế
có nhiều Dị bản là vậy. Thơ văn của ai nên trả về chính tác giả của nó, tránh
tình trạng gán ghép vô văn cứ gây nhiễu Văn thi đàn.
Hà Nội 14/6/2021
Nguyễn
Khôi
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét