(Bài viết sẽ được gửi tới Ban Tuyên giáo Trung Ương và nhiều trang mạng Việt trên thế giới)
Trong đời thường: Anh là một người chồng, người cha giàu tình yêu thương và chăm sóc gia đình - Ngoài xã hội với bạn bè, anh sống rất chân thành, trung thực, không vụ lợi. Ngày ngày cùng người vợ bươn trải làm ăn, lo cơm áo đời thường. Đặc biệt rất yêu và chăm sóc con cái... cả đến khi chúng đã lớn rồi.
Trong cuộc đời - Phạm Ngọc Thái chỉ đam mê sáng tác văn học, nhất là thơ. Nghệ sĩ phim truyện truyền hình Việt Nam Trần Việt Thịnh, với bài "Phạm Ngọc Thái người hai lần thi sĩ", viết về anh:
"Nếu thơ ca là ngôi đền kì vĩ và cao sang, thì có thể coi Phạm Ngọc Thái là một tín đồ của không nhiều tín đồ trong ngôi đền đó. Anh viết nhiều sắc màu, đủ cả. Thơ anh bao trùm nhiều đề tài, thể loại, mà loại nào cũng đậm đà, sâu sắc đến lạ kỳ. Nó không giống Xuân Diệu hay Thế Lữ, có chăng phảng phất đâu đó của Hàn Mặc Tử... pha tính triết lý Chế Lan Viên, có chút cay chua của Hồ Xuân Hương hoặc âm hưởng của Walter Whitman (nhà thơ Mỹ).
Thơ anh không dễ hiểu. Song, đọc đi đọc lại mới thấm cái sâu xa, lí lẽ con người trong cuộc tồn sinh...".
(Trích tập "Phạm Ngọc Thái chân dung nhà thơ lớn thời đại", 2014)
Có thể nói, Phạm Ngọc Thái là con người "rất thi sĩ" nhưng... cũng "rất lính"! Đúng thôi: Anh là một CCB đã từng trải qua cả một giai đoạn dài suốt chục năm trong cuộc chiến tranh máu lửa, trên chiến trường miền Nam. Như Nguyễn Thị Xuân - GV Trường THPT Ba Đình, Hà Nội bình luận:
"Với mười năm chinh chiến nghiệt ngã và bom đạn: Ba lần bị thương, ba lần đổ máu - Mảnh pháo vẫn còn găm sót lại trong người, không lấy ra được? cứ giở giời lại đau. Sức ép bom vào ngực, trở thành căn bệnh "tắc nghẽn phổi mãn tính" phải dùng thuốc khó thở đến hết đời. Cũng bởi mưới năm sống nơi chiến trường Tây Nguyên - Nam Bộ "rừng sâu, nước độc" ác liệt và cực khổ, mắc thêm căn bệnh chảy máu bên trong... phải cắt bỏ 2/3 dạ dầy".
Khi cả nước hòa bình giải ngũ trở về quê hương, mang theo một tấm thân vẫn đầy di tích chiến tranh: thương vong và bệnh tật. Những tưởng đã được sống phẳng lặng, bình yên? Nhưng nào có được. Số phận nghiệt ngã - Gia đình Phạm Ngọc Thái khi đó sống ở phố Khâm Thiên, Hà Nội. Con phố mà thời chiến tranh bị Mỹ đem bom B52 rải thảm trong 12 ngày đêm năm 1972, với dã tâm hủy diệt để biến thủ đô Hà Nội trở về thời kỳ đồ đá. Ngôi nhà gia đình cùng hàng trăm ngôi nhà khác trong phố bị bom san phẳng. Người cha của anh đã bị chết vùi trong đống bom ấy. Còn lại bà mẹ già và hai người con (hai em trai nhà thơ), chưa đến tuổi trưởng thành. Cửa nhà tan nát... được thành phố dựng tạm cho căn nhà lợp bằng giấy dầu, trát vôi vữa.
Thế là trở về với một tấm thân không lành lặn, thoát chết ngoài chiến trường, nhà thơ lại phải cùng người mẹ già lao vào kiếm sống nuôi gia đình. Song, Phạm Ngọc Thái là một con người có chí khí rất quyết liệt: Ngày ngày phải lao động kiếm tiền sinh nhai. Anh vẫn quyết chí theo học hàm thụ tại trường Đại học ngoại thương, rồi trở thành người cán bộ của ngành ngoại thương Việt Nam - Vì năm 1967, nhà thơ đã phải bỏ dở cuộc đời sinh viên trường đại học, lên đường vào chiến trường miền Nam chiến đấu.
Tưởng rằng vượt được đến thế rồi, cứ vậy mà sống? Nhưng Phạm Ngọc Thái lại có ham vọng lớn trên con đường văn chương, đặc biệt là thi ca: Ngày đi làm, tối về viết văn, làm thơ... theo đuổi cả ngành sân khấu kịch bản, viết tiểu thuyết. Cứ thế, kể từ khi xuất bản tập thơ đầu tay: "Có một khoảng trời", Nxb Hà Nội 1990 - Đến nay cũng ngoài 30 năm, anh đã cho xuất bản:
- 11 tác phẩm thơ và bình luận văn học
- 2 tiểu thuyết
- 5 kịch bản sân khấu ( 2 dài, 3 ngắn )
Hiện là Hội viên Hội nghệ sĩ sân khấu thủ đô.
TÓM LƯỢC QUA CÁC TÁC PHẨM VĂN CHƯƠNG
Con đường văn chương Phạm Ngọc Thái cũng đầy gập ghềnh, sóng gió. Năm 1994 anh cho xuất bản tập thơ thứ hai "Người đàn bà trắng", Nxb Thanh niên. Tuy tập thơ vẫn còn nhiều khiếm khuyết, nhưng cũng có ít bài rồi trở thành đặc sắc và hay, như: Người đàn bà trắng, Tiếng hát đời thường, Nỗi trăn trở người đi tìm vàng...
Sau khi tung tập "Người đàn bà trắng" rộng rãi ra văn đàn, Phạm Ngọc Thái mới biết rằng: Con đường thi ca không phẳng phiu, đơn thuần như anh tưởng? Về bối cảnh xã hội: Từ các văn sĩ đến Hội nhà văn: Tính cách và nhận thức thơ ca ở đương thời cũng còn rất tạp-pí-lù, trắng đen lẫn lộn? Dù có làm được nhiều thơ hay đi chăng nữa, thì chân dung cũng chỉ đắm chìm trong sương khói... mịt mù...
Nghĩ vậy, anh quyết định dừng lại không vội xuất bản tiếp. Một mặt lao vào sáng tác (cả thơ và kịch), đồng thời chọn những bài thơ đặc sắc, đem photo để tung vào trong đương đại. Chủ yếu ở những hội văn chương, báo chí và sinh viên trong các trường đại học tại thủ đô. Chơi tự do hết tệp này đến tệp khác - Những năm tháng đó, tên tuổi cùng thơ ca Phạm Ngọc Thái nổi lên nhiều trên văn đàn Hà Nội. Thiên hạ mang thơ anh đi lan ra các tỉnh thành khác.
Cứ thế 15 năm sau, Phạm Ngọc Thái mới cho xuất bản tập thơ thứ ba: "Rung động trái tim", Nxb Thanh niên 2009 - Đến 2012 anh thu gom lại số đã sáng tác chưa xuất bản, tới gần 300 bài thơ tự do hiện đại, cho ra tiếp tập "Hồ Xuân Hương tái lai", Nxb Văn hóa - Thông tin.
Từ đấy Phạm Ngọc Thái viết được nhiều thơ hay và cho xuất bản liên tục:
- Phê bình và tiểu luận thi ca 2013
- Phạm Ngọc Thái chân dung nhà thơ lớn thời đại 2014
- Thơ tình sinh viên 2015
Tập thơ này do một Công ty sách com măng xuất bản, bán ra thị trường. Nhà thơ được hưởng tiền nhuận bút.
- Phạm Ngọc Thái cánh đại bàng của thi ca đương đại Việt Nam 2019
Đồng thời cùng với thi ca, anh cho ra đời cuốn tiểu thuyết đầu tiên:
- Cuộc chiến Hà Nội 12 ngày đêm 2019
Tiểu thuyết cũng do một công ty sách com măng xuất bản. Nhà thơ được hưởng tiền nhuận bút.
Nhưng bất ngờ một tai họa đau đớn đã giáng xuống cuộc đời Phạm Ngọc Thái? Đứa con trai thứ của anh mới 27 tuổi đầu, vừa tốt nghiệp tấm bằng thạc sỹ, đang làm việc ở FPT bị đột quị... qua đời vào ngày 22.7.2019 - Nỗi đau quá lớn vượt qua sức chịu đựng của nhà thơ. Anh ngất đi... sống lại nhiều lần...
Khi tỉnh, e mình đột ngột đi xa - Phạm Ngọc Thái vội vã làm bản thảo và cho xuất bản "Tuyển thơ chọn lọc", Nxb Hồng Đức 2019 - Một tuyển thơ dầy 368 trang với hơn 200 bài, chọn lọc từ trong đời thơ tác giả.
Sau khi sách ra đời. Vào ngày 26.12.2019, nhà thơ viết một lá thư tâm huyết kèm với tác phẩm, gửi tới tay ông Chủ tịch cùng Ban chấp hành HNVVN và ngài Viện trưởng "Viện văn học Việt Nam". Tác giả khẳng định về tầm vóc tác phẩm của mình. Lá thư có đoạn viết:
"Đánh giá về Tuyển Thơ Chọn Lọc? Với nhận thức bản thân, tôi tin chắc chắn rằng: Trong dãy thi sơn có nhiều ngọn, tôi đã lên đến điểm đỉnh một ngọn "Hy-ma-lay-a" kỳ vĩ gì đó!... Nhất là thơ tình, của thi ca hiện đại Việt Nam".
Hay là:
"Nay tôi đã ngoài 70 xuân, sức khỏe cũng không tốt, chắc chẳng còn sống bao lâu nữa? Nếu để cho tôi nói lên tiếng nói từ trong thẳm sâu tâm tư của lòng mình, thì tôi xin nói rằng: Trong văn hiến nghìn năm Thăng Long của nước nhà, nếu nền thơ cổ Việt Nam đã có một Nguyễn Du - Thì thơ ca hiện đại Việt Nam cũng có Phạm Ngọc Thái - Vâng, tôi tin chắc như vậy!".
Trở lại với vấn đề về đứa con trai đã mất của anh? Đau thương, quằn quại chùm lên cuộc đời - Nhưng với sức sống mãnh liệt của một chiến binh: Một lần nữa tinh thần sáng tác văn chương Phạm Ngọc Thái lại vùng lên...
Trong vòng đôi ba tháng, anh đã hoàn thành để xuất bản cả một tập thơ 45 bài: "CHA KHÓC CON", Nxb Hồng Đức 2020 - Với tâm nguyện của một người cha, đau đớn vì mất đứa con yêu: Phạm Ngọc Thái muốn đưa con vào trang sách, để đứa con trai của anh được sống mãi cùng non sông, đất nước. Đó là một TÁC PHẨM THƠ KHÓC viết bằng máu và nước mắt, mà nhà thơ đã để lại cho nền văn học nước nhà.
Cùng trong năm, một tiểu thuyết nữa của Phạm Ngọc Thái lại ra đời:
- Bộ tiểu thuyết hai tập "Chiến tranh và tình yêu", 2020
Do một công ty sách liên kết với NXB Hồng Đức phát hành trong quân đội và bán ra thị trường.
Cuối năm 2020, Phạm Ngọc Thái cho xuất bản tiếp tập thơ: "64 BÀI THƠ HAY" - Theo anh nói, là tập thơ cuối của đời anh.
Như thế trong vòng hai năm 2019 - 2020, Phạm Ngọc Thái đã cho ra đời 6 tác phẩm văn học (4 thơ, 2 tiểu thuyết).
CUỘC ĐỜI NHÀ VĂN QUYẾT LIỆT ĐẦY SÓNG GIÓ
Đúng là một chiến binh. Trong đời thường và cả trên lĩnh vực văn chương, dù gặp phải bao hoạn nạn, ngăn trở... nhưng sức chiến đấu thì thật mãnh liệt. Phạm Ngọc Thái cũng rất tài hoa.
Nhấn mạnh về mấy tác phẩm:
- Năm 2014 anh cho ra đời tập "Phạm Ngọc Thái chân dung nhà thơ lớn thời đại", Nxb Văn hóa - Thông tin: Tác phẩm dầy 372 trang với 120 bài thơ tình, 34 bài tiểu luận của các tác giả là những văn nghệ sĩ và nhà giáo bình thơ đặc sắc và hay cùng chân dung anh.
- Đến 2019 nhà thơ lại cho ra đời tập "Phạm Ngọc Thái cánh đại bàng của thi ca đương đại Việt Nam", Nxb Thanh niên.
Bình luận về hai thi phẩm có tầm vóc này, Nguyễn Thị Hoàng tôi đã nhận định:
"Tập Nhà Thơ Lớn của anh ra đời đã hơn sáu năm, giữa văn đàn của Thủ đô ngàn năm Văn Việt... Đến nay vẫn hiên ngang phát quang trong đương đại. Ngày càng được khẳng định chân giá trị của tác phẩm.
... Qua tháng năm, con đại bàng thi ca Phạm Ngọc Thái vẫn tung cánh bay, ngày càng cao, càng bay xa !? ".
Và nhấn mạnh:
"Phạm Ngọc Thái đơn thương độc mã, không ô lọng che dù, không người nâng đỡ - Người chiến binh đã qua cả một giai đoạn dài cuộc chiến tranh xưa? Giờ trên con đường thiên lý của sự nghiệp thi ca, con chiến mã lại từng bước, từng bước... rồi phi lên tận đỉnh ngọn thi sơn của thi ca hiện đại Việt Nam".
(trích tiểu luận "Tập 64 BÀI THƠ HAY và sự nghiệp thi ca Phạm Ngọc Thái" - Nguyễn Thị Hoàng)
Đó chinh là tầm vóc "Tuyển thơ chọn lọc" 2019 và chân dung tập "64 bài thơ hay", Nxb Hồng Đức 2020 của anh.
THÁI ĐỘ BAN CHẤP HÀNH HNVVN VỀ TÁC PHẨM THƠ CA PHẠM NGỌC THÁI
HNVVN là một tổ chức văn chương cấp quốc gia. Ban chấp hành cũng là những người được ăn lương nhà nước, để làm việc quốc gia - Nhất là ông Chủ tịch, người lãnh đạo cao nhất HNV. Hàng năm vẫn lấy nhiều tỷ tiền của nhân dân, lo cho hoạt động Hội - Đương nhiên cần có ý thức, trách nhiệm quán xuyến về sự phát triển, hưng vong... đối với nền văn học đương thời của cả nước.
Nhưng dưới thời nhà thơ Hữu Thỉnh làm Chủ tịch Hội nhà văn? Khi nhà thơ Phạm Ngọc Thái cho xuất bản, phát hành những tác phẩm thi ca sừng sững trong xã hội:
- PNT chân dung nhà thơ lớn thời đại 2014
- PNT cánh đại bàng của thi ca đương đại Việt Nam 2019
Ban chấp hành và kể cả những nhà thơ sừng sỏ, danh tiếng nhất đương thời của HNVVN - Không một tiếng phủ nhận, phản bác lại trên báo chí!? Chính nhà thơ đã gửi đến tận tay ông Chủ tịch và Ban chấp hành: Tác phẩm "Tuyển thơ chọn lọc" 2019, kèm với lá thư khẳng định tầm vóc thi nhân lớn của anh, đối với nền thi ca đất nước - Và từng nói: Nhà thơ Phạm Ngọc Thái sẵn sàng đối diện với Ban chấp hành... để khẳng định về "chân dung nhà thơ lớn thời đại" của mình cơ mà?
Ông Chủ tịch Hữu Thỉnh vẫn im hơi, lặng tiếng. Việc ngài Chủ tịch nhất định bưng tai, bịt mắt, lảng tránh như thế? Trước lời đề nghị chính đáng của một nhà thơ, khẳng định về tầm vóc tác phẩm của mình (ít nhất là có giá trị đối với nền văn học quốc gia): Không những thiếu tính nhân văn với cá nhân nhà thơ, còn thế hiện sự chưa có đầy đủ trách nhiệm với cả nền văn học đất nước. Sự yếu kém của một văn sĩ già còn nhỏ mọn.
Nếu cần xác định, xin lấy chân dung thơ của các nhà thơ tên tuổi hàng đầu của HNVVN đương thời - Đưa ra qua báo văn nghệ và website của HNVVN - So với chính chân dung nhà thơ Phạm Ngọc Thái? Chỉ cần với hai tác phẩm:
1. "Tuyển thơ chọn lọc" 2019
2. Tập thơ " 64 bài thơ hay", 2020
- Tôi đảm bảo rằng, chân dung thi ca của các nhà thơ HNVVN đương thời sẽ thấp hơn Phạm Ngọc Thái!!!
Hãy coi lại bản thách đấu HNVVN của Phạm Ngọc Thái đã đăng trên vài chục trang mạng trong nước và Cộng đồng người Việt ở Hải ngoại nhiều năm trước - Anh đã thách đấu cả 50 nhà thơ có tên tuổi nhất của HNVVN đương đại đó!
Đây là bản được nhà thơ cho đăng trên một website lớn của người Việt ở Hoa Kỳ. Mời mở ra đọc:
http://diendan.vnthuquan.net/tm.aspx?&m=316059&mpage=8
Nửa thế kỷ nay - Theo tôi: Về thi ca, chưa nhà thơ nào của HNVVN đương thời có thể vượt qua nổi chân dung của cố nữ sĩ Xuân Quỳnh!? Tôi cũng chưa thấy có vị nào viết được một bài thơ thật hay, tầm vóc sống trường cửu mọi thời đại như bài "Thuyền và biển" của Xuân Quỳnh - Bà tuy vẫn mới chỉ là một "nhà thơ sáng giá", chưa đạt được tầm vóc nhà thơ lớn - Nhưng cũng đã để lại cho nền văn học nước non một mảng thơ.
Nguyễn Thị Hoàng tôi từng viết:
- Những bài thơ tuyệt hay trong thi đàn xưa nay. Không kể KIỀU bất hủ của Đại thi hào Nguyễn Du, thuộc thể loại tiểu thuyết thơ - Những bài thơ ngắn tuyệt hay như:
Đèo Ngang của BHTQ; Làm Lẽ, Cảnh Thu - Hồ Xuân Hương; Thương Vợ - Tú Xương; Thu Điếu - Nguyễn Khuyến; Tràng Giang - Huy Cận; Tranh Lõa Thể - Bích Khê; Tương Tư - Nguyễn Bính; Đây Thôn Vĩ Dạ, Mùa Xuân Chín, Bẽn Lẽn - Hàn Mặc Tử; Hai Sắc Hoa Ti Gôn - TTKH.; Thuyền Và Biển - Xuân Quỳnh....
Thơ hay bậc nhất của nền văn hiến Thăng Long, phải là loại thơ có khả năng sống trường cửu tháng năm như thế! Vượt qua mọi thời đại - Đó là loại thơ thuộc hàng đẳng cấp cao nhất.
Trong tập "64 BÀI THƠ HAY" của Phạm Ngọc Thái - Phải có tới 5 bài vào loại rất hay hàng đỉnh, tương tự tầm những thi phẩm vô giá của ngàn năm văn hiến:
Anh vẫn về theo dòng lệ em tiếc nuối / Anh đứng nhìn theo bóng chim câu / Người đàn bà trắng / Làm ma em vợ / Tiếng hát đời thường.
Vài chục bài khác cũng vào loại hay, xuất sắc:
Khoảng trôi trong lá / Em về biển / Em bán xoài / Đất nước tôi yêu / Khóc bên Hồ Núi Cốc / Váy thiếu nữ bay / Chuyện về hai ngôi mộ cha con mai sau / Anh vẫn ở bên Hồ Tây / Khóc Hàn Mặc Tử / Trước Núi Mỹ Nhân / Em ơi! Thành phố lại mưa / Nghe tin em sốt / Phố thu và áo trắng / Một góc Hồ Tây, v.v...
Số bài khá cũng rất súc tích, giàu hương sắc... đều thuộc trong dòng thơ có khả năng sống trường cửu thời gian.
Chưa nói đến cả "Tuyển thơ chon lọc", Nxb Hồng Đức 2019 của anh, với trên 200 bài thơ chọn trong đời thi ca, rất nhiều những áng thi xuất sắc - Dựng lên như cả " Trường thành thi ca" đối với nền thơ hiện đại Việt Nam.
- Đấy, tôi đố cả Ban chấp hành của HNVVN hiện nay - Từ nhà thơ cách tân Nguyễn Quang Thiều - Thần đồng, nhà viết "Chân dung và đối thoại" Trần Đăng Khoa... Phủ nhận được giá trị tầm vóc lớn của tập "64 BÀI THƠ HAY" Phạm Ngọc Thái!?
Tôi cũng khẳng định, với những tác phẩm thi ca để lại cho nền văn học: Phạm Ngọc Thái đã đạt đến tầm bậc "Chân dung nhà thơ lớn thời đại". Rất lớn!
Không phải nhà thơ cũng có điều kiện, mang lại danh thơm cho cả nền thi ca hiện đại của nước nhà sao? Như Đại thi hào Walt Whitman nước Mỹ - Chính Ông cũng đã mang lại danh thơm cho cả nền thơ ca Mỹ đó thôi.
Thưa Tân chủ tịch HNVVN Nguyễn Quang Thiều!
- NHÀ THƠ CCB PHẠM NGỌC THÁI hiện ngụ tại Ngõ 83 phố Quán Thánh, Hà Nội * Số ĐT 038 302 4194 đã nói: Sẵn sàng đối diện với Ban chấp hành HNVVN và cả Ban Tuyên giáo Trung Ương của Chính phủ nước Cộng hòa XHCN Việt Nam - Qua các tác phẩm đã xuất bản, để khẳng định chân dung nhà thơ lớn của mình, đối với nền thi ca hiện đại nước non.
Viết tại Thăng Long năm Tân Sửu, 2021
Nguyễn Thị Hoàng
Nguyên giảng viên Trường Đại học Sư Phạm
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét