Nhà
thơ Tần Hoài Dạ Vũ xuất hiên trên thi đàn từ năm 1963 trên các báo văn học có
danh ở miền Nam Việt Nam như Bách Khoa, Văn, Phổ Thông…khi ông còn là chàng học
sinh học lớp Đệ Tam (lớp 10) tại trường Quốc Học- Huế. Từ đó đến nay, gần 60
năm, nhà thơ vẫn theo con đường sáng tác; lặn lội 30 năm khắp quê hương Quảng
Nam - Đà Nẵng, nghiện cứu văn hóa dân gian để viết nên bộ sách vô cùng giá trị
mà hiện nay không thể thiếu trong các thư viện của các trường trung học, đại học.
“Phút
Giây Vĩnh Cửu” là một tập thơ văn xuôi mà theo PGS.TS. Trần Hoài Anh nhận xét
là “mang ý nghĩa triết luận của một cảm thức hiện sinh”, là “tuyên ngôn sống và
tuyên ngôn sáng tạo” của nhà thơ. Còn Võ Mai Trang viết trong lời Bạt như sau:
“Lắng lại trong chiêm nghiệm của tâm hồn, có thể nói rằng, thơ xuôi Tần Hòa Dạ
Vũ trong thi phẩm Phút Giây Vĩĩnh Cửu này, là cuộc hành trình đi tìm bản thể”.
Châu
Thạch tôi, không có mấy kiến thức về triết lý, chỉ biết cảm nhận thơ theo con
tim bình dân của mình, xin nói thơ văn xuôi của Tần Hoài Dạ Vũ trong “ Phút
Giây Vĩnh Cửu” là “Một Tập Nhã Ca”. Vì sao tôi nói “Phút Giây Vĩnh Cửu”, thơ
văn xuôi của Tần Hoài Dạ Vũ, là một “Một Tập Nhã Ca”? Vì đó là một tập thơ có
hình thức văn chương cô đọng, có thật nhiều ý tưởng trong mỗi dòng thơ, ngắn gọn,
đầy ẩn dụ, đầy ngụ ngôn, có tiếng thơ vang vọng 5 cung trầm bổng “Trong như tiếng
hạt..., đục như tiếng suối..., tiếng khoan như gió... , tiếng mau như trời đổ
mưa”, khiến cho người đọc thơ có tâm trạng không khác chi Kim Trong nghe Kiều
đàn thuở trước, trong thơ Nguyễn Du.
“Phút
Giây Vĩnh Cửu” có tất cả 50 bài thơ không vần. Không vần không có nghĩa là
không trôi chảy. Mỗi bài thơ vẫn trôi chảy như những dòng sông có âm thanh của
sóng, âm hưởng của dòng trôi giữa gió giữa trăng, qua ghềnh qua thác và êm đềm
khi đến bình nguyên có mé nước bình tịnh bên đồng cỏ xanh tươi!
Đầu
tiên, bài thơ “Hy Vọng Của Trần Gian Nhân Ái” ta đã đọc được:
“Niềm
vui cúa trái tim yêu thương là phép mầu của những đám mây phía chân trời hò hẹn.
Em thân yêu, hãy dâng bài ca bất tuyệt cho những niềm vui không hẹn trước và
hãy đặt lòng em trước ngưỡng cửa của những ước mơ như mây trắng trên trời”...
“Tôi đương đi trên con đường dài và tôi luôn thấy ánh sáng của trái tim
em”.
Bài
thơ cho ta một niềm hy vong lãng mạn tuyệt vời, không là tiền tài danh vọng mà
là “EM”. Em là ánh sáng lý tưởng nhân ái của đời anh trong kiếp sống trần
gian.
Bài
thơ thứ 19, “Mùa Xuân Đi Qua” Tần Hoài Dạ Vũ đã thổ lộ: “Với tất cả nỗi đau dày
vò anh nhớ tới em”. Nhà thơ dã yêu em bằng Danh dự: “chưa bao giờ bày tỏ lời
tán tụng trước những kẻ quyền lực. Đó chẳng phải là niềm kiêu hảnh vinh danh
con người?”. Nhà thơ yêu em bằng Trách nhiệm; “Không hề chối bỏ những gì có
liên hệ đến đời nhau”. Nhà thơ yêu nhau bằng Thủy chung: “Chẳng có nhan sắc nào
còn làm trái tim anh xao xuyến, cũng chưa hề có nụ hôn nào khiến anh phải đắm
say”. Nhà thơ yêu như thế, nhưng đời thật là phi lý khi “Em đã ra đi, những chiếc
hoa kèn thổi mãi tiếng u buồn trong khu vườn vắng, chuỗi cười trong suốt ngày
nào đã tắt trong niềm quên lãng, và mắt em đã lặn rồi vì sao kỷ niệm. Có bao giờ
tình yêu không là nỗi đắng cay?”
Đọc
bài thơ như thẩm thấu vào lòng ta tiếng thở dài cao thượng!
Bài
thơ áp chót là bài thơ có tựa đề lấy làm tựa đề của cả tập thơ: “Phút Giây Vĩnh
Cửu”. Phút giây là thời gian ngắn, vĩnh cửu là thời gia vô tận. Phút giây mà gọi
là vĩnh cửu thì nghe ra tương phản. PGS.TS Trần Hoài Anh trong "Lời Giới
thiệu" đã giải thích như sau: “Nhưng là sự tương phản mang tính biện chứng,
đặt ra cho người đọc nhiều vấn đề suy nghiệm về thế sự, nhân sinh, về sinh mệnh
của thơ”. Châu Thạch tôi nghĩ thô thiển: “Phút giây vĩnh cửu” là cái phút giây
đem đến cho nhà thơ hiểu được, chứng được, ngộ được giá trị vĩnh viễn của cuộc
đời.
Vào
đề bài thơ “Phút Giây Vĩnh Cửu” Tần Hoài Dạ Vũ đã viết:
“Tôi
không nhớ tôi đã bắt đầu yêu em tự bao giờ. Chỉ biết rằng lòng tôi thổn thức
trước gương mặt ẩn hiện cả nỗi đau thương thầm lặng của cuộc đời”. Vậy em ở đây
không chỉ là người nữ, mà em ở đây mang hình ảnh niềm vui và nỗi buồn của cuộc
đời. Nhà thơ yêu em như yêu cuộc đời và yêu cuộc đời như yêu em.
Đoạn
giữa của bài thơ, nhà thơ viết những câu thơ như sau:
“Đôi
môi em ngào ngạt hương hoa hồng, thơm lừng hơn sửa mật, em xinh đẹp biết bao.
Này người bạn đời không hôn ước, em tươi đẹp biết bao. Mắt em là mặt biển dậy
sóng, miệng em là hương rừng nồng cay, ngực em là hai chùm nho óng ả, rốn em là
cốc rượu đầy ắp đắm say”, “hai đầu gối em là hai viên đá quý”... “Tôi đánh mất
cả thế giới - hiểu vì sao mình đánh mất- và tự nguyện lao vào ân sủng của tình
em.”
Với
đoạn thơ tôn vinh em ở trên, nhà thơ Tần Hoài Dạ Vũ đã viết hoàn toàn một cung
nhã ca đầy ảnh tượng lung linh với chữ nghĩa lưu ly màu kim cương.
"Em" ở đây không là em bé bỏng mà là em của thiên nhiên, là em của cuộc
đời, cũng có thể là em của tạo hóa, là giáo chủ, là cao siêu, là chân
lý...
Cuối
bài thơ, Tần Hoài Dạ Vũ viết:
“Tình
yêu đã phát sinh sự hợp nhất, vẻ dịu dàng, điều thiện, cái đẹp và cả sự viên
mãn.
Có
bao giờ tôi đã dại khờ nghi ngờ tình yêu? Em là nơi ẩn náu, cõi lãng quên và là
sức mạnh cho chính phút giây yếu đuối của đời tôi”
Đến
đây, bây giờ, không còn nghi ngờ gì nữa, Tần Hòa Dạ Vũ đã công nhận em chính là
"Thương Đế", vì em là “Nơi ẩn náu, cõi lãng quên, và là sức mạnh cho
chính phút giây yếu đuối” của đời nhà thơ.
Trong
lời Bạt đặt ở cuối sách, Võ Mai Trang đã viết; “Thơ xuôi Tần Hoài Dạ Vũ trong
thi phẩm Phút Giây Vĩnh Cửu này, là cuộc hành trình đi tìm bản thể. Cuộc hàng
trình ấy, chuyến đi tưởng như nhẹ nhàng mà khổ ải ấy, có thể không bao giờ đến,
nhưng có hề chi”.
Châu
Thạch tôi nghĩ khác, Tần Hoài Dạ Vũ đã đến!
PGS.TS
Trần Hoài Anh đã viết: “Tập thơ Phút Giây Vĩnh Cửu của Tần Hoài Dạ Vũ, vì thế,
là cuộc hành trình đi tìm cái tôi bản thể của một thi sĩ đã chọn thơ và tình
yêu như một “tôn giáo” để “sống” và “thành đạo” trong cuộc đời”.
Từ
đó, Châu Thạch tôi nghĩ, Tần Hoài Dạ Vũ đã khởi đầu cuộc hành trình từ 60 năm
trước: “Anh đi xa trên con đường dài của sự sồng, của niềm vui sáng tạo và tiếng
chim hót bên trời”. Đi để tìm em là niềm hy vọng như đi tìm bản thể của mình:
“Phải rồi, trai tim em là ánh sáng, đôi mắt em và bàn tay từ ái của ẹm cũng là
ánh sáng luôn chiếu dọi đời anh” (Hy Vọng Của Trần Gian Nhân Ái). Và rồi, Tần
Hoài Dạ Vũ đã tìm được chính bản thể của mình, đó là tình yêu dành cho em, cũng
chính là ngộ được "lẽ đạo của thơ và tình yêu" để sống: “Em là nơi ẩn
náu, cõi lãng quên và là sức manh cho chính phút giây yếu đuôi của đời anh” (đoạn
cuối của bài thơ Phút Giây Vĩnh Cửu). Người có tôn giáo trông cậy điều đó vào
giáo chủ của mình, còn Tần Hoài Dạ Vũ trông cậy điều đó vào em, nghĩa là cuộc
hành trình của nhà thơ đã đến đich mà ông hằng mơ ước, thành đạo trong cõi thơ
và sống với tình yêu mà ông dành riêng và trọn cho em./.
19/1/2022
Châu Thạch
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét